تاریخچه علائم راهنمایی و رانندگی

در اروپا ظاهرا رومی ها اولین قومی بودند که در کشور خود و انگلستان از نوعی علائم ترافیکی استفاده کردند. آنها جاده ها را با سنگ هایی که «مایلیار» نامیده می شدند مشخص می کردند و کلمه «مایل» که مبنایی برای محاسبه مسافات است از همان کلمه می آید. در واقع از ابتدای سابقه علائم رانندگی نشانه های مشخصی در دست نیست. بسیاری از علائم اولیه به هزینه و ابتکار افراد شخصی نصب شدند. اولین قانون مربوط به تابلوهای عبور و مرور در ۱۷۷۳ به تصویب رسید که دارای شکل های مشخص یود و مسئولین محلی حفظ و نگهداری جاده ها ، موظف شدند علائم جهت نما و راهنما را در محدوده مسئولیت خود نصب و نگهداری کنند.

یکی از قدیمی ترین تابلوهای راهنمایی و رانندگی

اختراع و استفاده مردم از دوچرخه در اواخر قرن نوزدهم خطرهای جدیدی برای بهره گیران از معابر را مطرح ساخت و تابلوهای تازه ای بوجود آمد. تپه ها و پیچ های تند مخاطره هایی را برای دوچرخه سواران اولیه ایجاد کرده بود به همین لحاظ تابلوهای «خطر» و «احتیاط» در آن نقاط استقرار یافتند. بعضی مقام های محلی هم به تناسب نیازها تابلوهایی را ابداع و نصب کردند که در ۱۹۰۰ حدود ۴۰۰۰ نوع  از آنها در سراسر کشور وجود داشت و چون نصب آنها تابع ضوابط نبود و شکل های گوناگون در رساندن یک مفهوم بکار رفته بودند کاربری خود را از دیگر نداشتند. در بسیاری از مواقع این تابلوها با دست ساخته می شدند.

تابلوهای راهنمایی و رانندگی دست ساز

عصر موتورها با نصب پرچم های قرمز در ۱۸۹۶ شروع شد و بعضی شرکت های خودروسازی کار تجاری ساخت علائم اخطاری و ممانعتی برای اتومبیل ها را به تصویب رساندند ، که تابلوهای «تقاطع ، شیب تند و پیچ خطرناک» را به وجود آورد. یعنی یک مثلث وارونه که محیط آن قرمز رنگ می باشد و درون آن سفید بماند به معنی احتیاط و یک دایره قرمز رنگ که درون آن سفید باشد به معنی ممنوعیت است. البته ساخت و نصب علائم عبور و مرور در ۳۰ سال اول پس از تصویب قانون مذکور بر عهده سازمان های مسئول امور خودروها بود. در ۱۹۳۱ مشخص شد که سیستم علامت گذاری همراه با توسعه خودروهای موتوری رشد نیافته و یک کمیته برای بررسی سیستم تشکیل شد.

به عنوان یک نتیجه تعدادی علامت جدید در ۱۹۳۳ ابداع شد و گزارش کمیته مذکور اساس سیستم علائم ترافیکی قرار گرفت و تا ۱۹۶۰ نیز ماخذ بود. مبنای خط کشی معابر هم آشکار نبود اما در ۱۸۴۳ در کتابی که منتشر شده می بینیم که ذکر ضرورت استفاده از سنگ سفید در وسط خیابان و ضمنا چراغ های تقاطع ها به عمل آمده. ولی عملا بعد از جنگ چهانی اول بود که رنگ سفید بر معابر بریتانیا ظاهر شد و در اواخر دهه ۱۹۲۰ به طور گسترده استفاده گردید.

برگی از کتاب قوانین راهنمایی و رانندگی در سال ۱۹۴۶

در ۱۹۲۶ اولین نشریه وزارت حمل و نقل درباره علائم راهنمایی و رانندگی انتشار یافت و در ۱۹۳۰ خط سفید در تقاطع ها به عنوان خطی که خودروها باید در پشت آن بایستند به رسمیت شناخته و البته در پیچ ها و تقاطع ها و رفوژها هم بکار گرفته شد. در ۱۹۴۴ خطوط سفید برای تفکیک مسیرهای ترافیکی هم استفاده گردید. در ۱۹۵۷ خطوط سفید دوبله به عنوان کنترل کننده محل های مجاز سبقت بکار رفت و چون موفق بود در ۱۹۵۹ مقررات تکمیلی هم تصویب شد. در ۱۹۳۴ چشم گربه ای ها که منعکس کننده نور بودند استفاده شدند و در حال حاضر بیش از هفت میلیون چشم گربه ای در جاده های بریتانیا نصب شده.

بعد از جنگ جهانی دوم مباحثاتی در سازمان ملل انجام گرفت که علائم ترافیکی به صورت بین المللی در آیند و بیشتر کشورهای اروپایی آنها را تایید و استفاده کردند. اما در بریتانیا نسبت به پذیرش آن عدم تمایل وجود داشت چون سیستم خودشان کامل تر بود. البته یک احتمال دیگر این بود که یک سیستم جهانی به جای سیستم اروپایی به وجود آید. به دنبال انتقادهایی که از سیستم قدیمی علائم ترافیکی مصوب ۱۹۳۳ به عمل می آمد کمیته دیگری در ۱۹۶۱ تشکیل شد که کلیه علائم را مورد بررسی مجدد قرار داد. کمیته به این نتیجه رسید که بریتانیا باید اساس سیستم علائم در استان ولز بتوان از حروف و اصطلاحات زبان ولزی نیز هم طراز انگلیسی استفاده کرد و البته یک کمیته تحت نظر آقای دکتر "بوون" دو زبانه کردن علائم را بررسی می کند. نوع حروف و اختصارات در این کمیته تهیه و به تصویب مجلس می رسد.

باید متذکر شد که پس از ساخت علائم الکترونیکی و کاربری آنها در ترافیک کدهای جدیدی به وجود آمد مثلا چراغ زرد چشمک زن به معنی احتیاط کامل و قرمز چشمک زن به معنی ایست کامل است. دیگر اینکه خطوط هم دارای شکل های متنوع شدند که در اروپا مقررات خاصی دارد و البته در ایران استفاده نمی شود.