نقشآفرینی فعال ایران در قفقاز و کریدور شمال – جنوب
به گزارش پرتال حمل و نقل ، تحولات پرشتاب ژئوپلیتیکی و اقتصادی منطقه قفقاز ، ضرورت نقشآفرینی فعال ، هوشمندانه و راهبردی جمهوری اسلامی ایران را بیش از پیش نمایان ساخته است . امروز منطقه در حال تجربه بازآرایی در مسیرهای ترانزیتی و همکاریهای اقتصادی است ؛ بازآراییای که میتواند جایگاه ایران را بهعنوان یک حلقه کلیدی در اتصال شرق و غرب و شمال و جنوب تثبیت کند . در همین چارچوب، نشست سهجانبه ایران ، روسیه و جمهوری آذربایجان در باکو فرصتی مهم برای تقویت همکاریهای زیرساختی و حملونقلی و اقتصادی و پیشبرد اهداف مشترک سه کشور در مسیر توسعه کریدورهای بینالمللی به شمار میرود .
تحولات قفقاز و ضرورت نگاه واقعبینانه
یکی از محورهای مهم تحولات اخیر در منطقه ، طرح موسوم به کریدور زنگزور است که پس از جنگ ۲۰۲۰ میان جمهوری آذربایجان و ارمنستان مطرح شد . این مسیر ، اگرچه در ظاهر اقتصادی است ، اما ابعادی ژئوپلیتیکی دارد و میتواند موازنه قدرت در قفقاز جنوبی را تغییر دهد . تغییر رویکرد ارمنستان، ورود میانجیهای غربی و توافقهای امنیتی جدید در واشنگتن ، نشانگر پیچیدگی این تحولات است .
کارشناسان حوزه حملونقل و دیپلماسی اقتصادی بر این باورند که حذف ایران از معادلات منطقهای ممکن نیست . مسیرهای متنوعی همچون بیلهسوار – جلفا سالهاست در سختترین شرایط فعال بودهاند و اتصال ایران از طریق ارمنستان به گرجستان میتواند فرصتهای تازهای برای دسترسی به بازارهای منطقهای فراهم کند . رویکرد ایران در قبال این تحولات ، نه انفعال و نه مخالفت مطلق ، بلکه بهرهبرداری هوشمندانه از فرصتهای جدید برای تقویت جایگاه ژئوپلیتیکی و اقتصادی کشور است .
کریدور شمال – جنوب ؛ شاهراه راهبردی ایران
در کنار تحولات قفقاز ، تکمیل و فعالسازی کریدور بینالمللی شمال – جنوب جایگاه ایران را بهعنوان یک مسیر کلیدی ترانزیت بین اقیانوس هند ، روسیه و شمال اروپا تثبیت میکند . این کریدور ، مسیری کوتاهتر و ارزانتر نسبت به مسیر سنتی از طریق کانال سوئز است و میتواند ظرفیت حمل کالا از هند به روسیه و اروپا را به شکل چشمگیری افزایش دهد .
این مسیر نهتنها درآمدهای ارزی پایدار و غیرنفتی برای کشور ایجاد میکند ، بلکه هزاران فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم در بخشهای ریلی ، جادهای ، لجستیک و خدماتی به همراه خواهد داشت . همچنین تبدیل شدن ایران به مسیر اصلی تجارت دو قدرت بزرگ و کشورهای منطقه ، جایگاه ژئوپلیتیکی کشور را بهشدت ارتقا میدهد .
محورهای نشست سهجانبه باکو
نشست باکو که با حضور معاون نخستوزیر جمهوری آذربایجان و معاون نخست وزیر روسیه برگزار میشود ، به بررسی و پیشبرد سه محور اصلی اختصاص دارد :
۱. توسعه زیرساختهای حملونقل
مهمترین گام در این بخش ، نهاییسازی قرارداد تجاری پروژه خطآهن رشت – آستارا با مشارکت شرکت ایرانی و پیمانکار روسی است . تاکنون ۸۰ کیلومتر از مسیر تملک شده و مابقی نیز تا پایان سال انجام خواهد شد تا از سال آینده عملیات اجرایی آغاز شود . این قطعه ، حلقه مفقوده شبکه ریلی ایران در شاخه غربی کریدور شمال – جنوب است و تکمیل آن ، اتصال ریلی مداوم از بنادر جنوبی ایران تا مرزهای شمالی را ممکن میسازد .
۲. تسهیل فرآیندهای گمرکی و حملونقل جادهای
یکی از اهداف کلیدی نشست ، سادهسازی و روانسازی تردد کشنده های ترانزیت بین سه کشور است . با اجرای تصمیمات این نشست ، ترانزیت در مسیر کریدور شمال - جنوب به خصوص بخش غربی این راه گذر ؛ امری که موجب افزایش ظرفیت جابه جایی کالا و رشد درآمد ترانزیتی ایران خواهد شد .
۳. افزایش مبادلات با توسعه زیرساخت ها
در ادامه همکاریهای دو کشور ، هفته گذشته هیئتی از آذربایجان از پروژههای مهم ایران از جمله مسیر اتصال نخجوان از خاک ایران ، جاده ۱۰۷ کیلومتری کلاله – جلفا و پل و پایانه کلاله بازدید کرد . این اقدامات با هدف تسریع در ساخت و بهرهبرداری از زیرساختهای مشترک انجام شد .
نگاه راهبردی به آینده همکاریها
ایران با تکیه بر موقعیت ممتاز جغرافیایی و ظرفیتهای فنی و لجستیکی ، میتواند از تحولات منطقهای بهعنوان سکوی پرتاب برای تقویت نقش خود در معادلات اقتصادی و ترانزیتی جهانی استفاده کند . تأکید بر ثبات و توسعه منطقهای ، تقویت زیرساختهای داخلی ، تعامل سازنده با همسایگان و بهرهگیری از ظرفیت بخش خصوصی از محورهای کلی این رویکرد است .
نشست سهجانبه باکو ، صرفاً یک رویداد دیپلماتیک نیست ؛ بلکه تلاشی هماهنگ برای باز کردن گرههای اصلی در مسیر شکلگیری یک شاهراه بینالمللی است که میتواند آینده اقتصادی ایران را متحول کند . ایران ، با حضور فعال و هوشمندانه در تحولات قفقاز و با بهرهگیری از ظرفیتهای کریدور شمال – جنوب ، جایگاه تاریخی خود بهعنوان چهارراه ارتباطی شرق و غرب را بازیابی و تثبیت خواهد کرد .
وزارت راه و شهرسازی با همکاری دستگاههای مرتبط ، توسعه زیرساختها ، تسهیل فرآیندهای تجاری و تقویت تعاملات منطقهای را با جدیت پیگیری میکند تا منافع اقتصادی، ژئوپلیتیکی و امنیتی کشور در سطحی پایدار و بلندمدت تأمین شود .
فرزانه صادق - وزیر راه و شهرسازی
منتظر حضور شما در پیج اینستاگرام iranway هستیم