کلید اتصال روسیه به پاکستان در دست تهران
به گزارش پرتال حمل و نقل ، روسیه برای دسترسی روان به بازارهای جنوب آسیا به دنبال اتصال ریلی به پاکستان است که با وجود موانع جدی بر سر مسیر ریلی ترانس افغان ، توسعه بخش شرقی کریدور شمال - جنوب از طریق ایران از اهمیت راهبردی برخوردار است .
اخیرا جبار علی ذاکری ، مدیر عامل راهآهن جمهوری اسلامی ایران ، خبر راهاندازی مسیر ریلی از بلاروس و روسیه تا پاکستان از طریق ایران را داد که میتواند تحولی بزرگ در کریدورهای تجاری منطقه و مبادلات بینالمللی محسوب شود . این امر پیامدهای مهمی برای هر سه کشور روسیه ، ایران و پاکستان دارد که به نوعی بستر اتصال اروپا به چین و کلا منطقه آسهآن را فراهم میکند .
از سال گذشته ، پاکستان به دنبال یادداشت تفاهمی بود که بالاخره در تابستان گذشته امضا شد . اخیرا نیز قطار باری پاکستان را به مقصد ایران ترک و از آنجا به سمت شمال به ترکمنستان ، قزاقستان و در نهایت روسیه ادامه خواهد داد . هر دو کشور به دنبال استفاده از خدمات برای محصولات مختلف صادراتی هستند. به گزارش رسانههای پاکستانی ، منسوجات ، محصولات غذایی و محصولات کشاورزی پاکستان مانند برنج ، گندم و پنبه ، راهی بازارهای روسیه و آسیای مرکزی خواهند شد . در مقابل ، نفت ، گاز ، فولاد و سایر کالاهای صنعتی روسیه به پاکستان صادر خواهد شد .
اپراتور دولتی حملونقل ریلی پاکستان ، PRFTC ، اعلام کرده که خدمات حملونقل از ترمینال بینالمللی کانتینری قاسم و پایانه کانتینری بینالمللی پاکستان انجام میشود . حملونقل را برای کانتینرهای ۲۲ تنی و ۴۴ تنی ارائه میدهد .
موانع ترانس افغان
روند ایجاد و توسعه کریدور روسیه به پاکستان از طریق افغانستان در آگوست ۲۰۲۲ در سومین نشست کارگروه مشترک همکاری بین دولت جمهوری ازبکستان و کمیسیون اقتصادی اوراسیا آغاز شد . در این نشست موضوعات مربوط به توسعه آن مورد بحث و بررسی قرار گرفت و طرفهای روسی و بلاروسی علاقه خاصی به اجرای این پروژه ابراز کردند .
همچنین در نوامبر ۲۰۲۳ ، یادداشت تفاهم متقابلی بین وزرای حملونقل روسیه ، قزاقستان و ازبکستان به امضا رسید که آغاز مرحله فعال کار در این پروژه بود . اولین نشست کارگروه توسعه کریدور حملونقل چندوجهی در آوریل ۲۰۲۴ در شهر «ترمز» برگزار شد که طی آن وزارت حملونقل بلاروس به این تفاهمنامه ملحق شد ، در حالی که افغانستان و پاکستان تکمیل رویههای داخلی برای پیوستن به این پروژه را اعلام کردند. در این نشست نقشه راه امضا شد که شامل برنامههای مشخص برای توسعه حملونقل کالا ، تحلیل جریان محمولهها ، اجرای اسناد دیجیتال الکترونیکی و بهینهسازی تشریفات گمرکی است .
الحاق پاکستان به این پروژه بزرگ گام مهمی در تقویت روابط تجاری منطقهای و تسریع حملونقل بینالمللی بار است . طرفین انتظار دارند که این کریدور به یک حلقه مهم در سیستم حملونقل اوراسیا تبدیل شود و مسیرهای مناسب و کارآمدی برای ترانزیت کالا و همکاری اقتصادی بین کشورهای شرکتکننده را افزایش دهد .
در واقع این امر موجب تمای به توسعه راه آهن ترانس افغان برای اتصال کشورهای آسیای مرکزی مانند قزاقستان و ازبکستان به بنادر پاکستان است. در این راستا ، نشست سران روسیه و ازبکستان و نشستهای سطح بالا در سال ۲۰۲۴ برگزار و وزارتخانههای حملونقل ازبکستان و فدراسیون روسیه مجموعه اسنادی را در مورد شروع اجرای عملی پروژه امضا کردند .
قرار شد که در سال ۲۰۲۵ ، سازمانهای تخصصی روسیه با همتایان خود در ازبکستان ، آمادهسازی بخشهایی از مطالعات امکانسنجی پروژه ساختوساز راهآهن ترانس - افغانستان را در مسیرهای مورد توافق ، از جمله از نظر تعیین پیشبینی جریان محموله و کارایی اقتصادی ، ارزیابی کنند . اولین جلسه گفتوگوی پروژه با مشارکت همکاران راهآهن پاکستان و یک هیات نماینده افغانستان در چارچوب مجمع روسیه - جهان اسلام در کازان در تاریخ ۱۵ تا ۱۶ می ۲۰۲۵ برگزار خواهد شد .
در توسعه کریدورهای حملونقل بینالمللی ، کشورهای آسیای مرکزی توجه ویژهای به مسیر ترانزیتی جنوبی دارند که ایران و افغانستان قویترین موقعیتها را دارند . هر دو کشور ، آسیای مرکزی را که از نظر جغرافیایی منزوی است ، به دریاهای آزاد متصل میکند .
اما در این میان ، مسیر افغانستان یا ترانس افغان با موانع جدی همراه است . هدف از این پروژه اتصال شبکههای راهآهن ازبکستان ، افغانستان و پاکستان و اخیرا قزاقستان بوده که هزینه پیشبینی شده اجرای آن ۴.۸ میلیارد دلار آمریکا است . در حال حاضر ، این پروژه در مرحله اولیه قرار دارد و فقط در مورد مراحل اصلی مسیر بین تاشکند ، کابل و اسلامآباد توافق شده است .
به گفته تحلیلگران ، اجرای این پروژه با چندین مشکل جدی مواجه است . یکی از موانع اصلی ، منطقه صعبالعبور کوهستانی در افغانستان است که نیاز به راه حلهای مهندسی بالا و هزینههای اضافی دارد . دوم، تعدادی از مسائل مربوط به همکاری بین افغانستان و پاکستان حل نشده باقی مانده که میتواند اجرای پروژه را به تاخیر بیاندازد . علاوه بر این ، پاکستان برای افزایش ظرفیت باید زیرساختهای راهآهن خود را ارتقا دهد .
بدون پیشرفتهای قابل توجه در این زمینه، پروژه ممکن است در حصول اطمینان از حملونقل کارآمد کالا با چالشهایی مواجه شود . در نهایت ، تضمین امنیت در کل کریدور یک وظیفه مهم است . اقدامات لازم برای جلوگیری از تهدیدات و اطمینان از عملکرد پایدار جریان ترافیک است . بنابراین ، پروژه کریدور ترانس - افغان با وجود چشم اندازهای آن ، با چندین چالش کلیدی روبهرو است که راهحل آنها موفقیت و توسعه آینده آن را تعیین میکند .
اهمیت مسیر ایران
با وجود این موانع ، روسیه برای اتصال به پاکستان و سپس هند یا حتی چین ، نیاز به مسیر مطمئنی دارد که ایران بهترین گزینه در این راستا است . باید توجه داشت اتصال ریلی بین قزاقستان-ترکمسنتان-ایران از زمان انعقاد پیمان عشقآباد وجود داشت و با رونق بخش شرقی کریدور شمال - جنوب ، روسیه نیز با اتصال به قزاقستان میتواند به بنادر جنوبی ایران دسترسی داشته باشد .
از سال ۲۰۰۰ ، فدراسیون روسیه با مشارکت هند و ایران ، پروژه کریدور حملونقل بینالمللی شمال - جنوب را اجرا میکند که دارای سه مسیر ترانزیتی است . مسیر غربی از طریق خاک آذربایجان، ترانس خزر از طریق آبهای دریای خزر و مسیر شرق از طریق قلمرو قزاقستان و ترکمنستان ، این سه مسیر هستند .
کریدور جدید این امکان را میدهد که محمولهها از بخش شمالی اوراسیا به جنوب آسیا در ۲۰ روز یا سه برابر سریعتر از آب تحویل داده شود . این امر یک جایگزین عالی برای مسیرهای تجاری از طریق دریای سیاه ، مدیترانه و دریای سرخ است که با توجه به جنگ در اوکراین و درگیری فزاینده فلسطین و رژیم صهیونیستی بسیار ناامن شده است . در واقع ، ایران در کریدور حملونقل بینالمللی شمال - جنوب موقعیت منحصر به فردی را به خود اختصاص داده و کل حجم محمولههای روسیه را که از طریق دریا به هند منتقل میشود ، جابهجا میکند . جمهوری اسلامی ایران به لطف جغرافیای خود میتواند از موج جدید گسترش کریدور شمال - جنوب نیز بهرهمند شود و جایگزینی برای ترانزیت افغانستان در حملونقل متقابل بین روسیه و پاکستان باشد .
منتظر حضور شما در پیج اینستاگرام iranway هستیم
