توسعه ترانزیت و اتصال ایران به بازارهای مدیترانه با تکمیل خط ریلی شلمچه - بصره

به گزارش پرتال حمل و نقل ، مدیرعامل اسبق راه‌آهن ایران گفت : تکمیل خط ریلی شلمچه - بصره به توسعه ترانزیت و اتصال ایران به بازارهای مدیترانه کمک می‌کند ، اما همکاری عراق برای پیشبرد این پروژه ضروری است .

در سال‌های اخیر حجم تجارت ایران و عراق به بیش از ۱۰ میلیارد دلار و تبادل زائر و گردشگر نیز به حدود سالانه ۹ میلیون نفر رسیده است ، همچنین عراق در سال گذشته  ، چهارمین شریک تجاری و دومین مقصد صادراتی ایران بود .

بر همین اساس ، عدم توجه به ظرفیت‌های راهبردی بلندمدت اقتصادی ، فرصت‌های تقویت پیوند تجاری بین ایران و عراق را محدود کرده است ، یک مشکل مهم در توسعه مبادلات ایران و عراق فقدان زیرساخت‌های ارتباطی مناسب به‌خصوص در حوزه مسیر ریلی میان دو کشور بوده است . کارشناسان معتقدند در حالی که کشوری مانند ترکیه توانسته به پلی میان عراق و اروپا تبدیل شود .

ایران نیز باید تلاش مضاعفی را برای افزایش زیرساخت ترمینال‌های صادرات ریلی و جاده‌ای به عراق اختصاص دهد، از جمله اقدامات مهمی که برای رفع نواقص مذکور در دولت سیزدهم انجام شد پروژه اتصال راه‌آهن شلمچه - بصره بود که به نظر می‌رسد تکمیل این خط ریلی در دولت چهاردهم الزامی است .

گفتنی است ، پروژه ریلی شلمچه - بصره از حدود ۴۰ سال گذشته طراحی شده و عملیات اجرایی آن نیز از حدود ۲۰ سال پیش آغاز شد ، اما با وجود برخی چالش‌ها و موانع این طرح مهم تا دولت سیزدهم بر زمین ماند . تکمیل و بهره برداری از خط ریلی ریلی شلمچه - بصره به معنی توسعه روابط ، ترانزیت مسافر و کالا میان ایران و عراق است .

اتصال ریلی شلمچه - بصره دارای آثار مهم و راهبردی است ، ظرفیت جابجایی سالانه ۳ میلیون نفر زائر ، کمک به تحقق تجارت ۳۰ میلیارد یورویی بین ایران و عراق ، کاهش بار ترافیکی جاده‌ها ، صرفه‌جویی در میزان سوخت و کاهش تصادفات ، فراهم کردن امکان اتصال خط آهن ایران به سوریه و لبنان ، اتصال کریدورهای بین‌المللی از طریق ایران به دریای مدیترانه و در نهایت دسترسی ایران به بازار کشورهای عربی و سواحل مدیترانه از جمله این آثار است .

همچنین اتصال خط آهن شلمچه - بصره شبکه راه آهن ایران را از طریق عراق به راه‌آهن سوریه و اردن متصل خواهد کرد ، چنین امری علاوه بر کارکردهای تجاری می‌تواند در خدمت اهداف راهبردی و ژئوپولتیک قرار گیرد . در واقع متصل شدن شبکه راه‌آهن ایران به خط آهن عراق گام نخست در جهت دسترسی به دریای مدیترانه بشمار می‌رود .

در همین راستا ، محسن پور سید آقایی مدیرعامل اسبق راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان اینکه طرف عراقی جدیتی برای تکمیل پروژه ریلی شلمچه - بصره ندارد ، اظهار کرد : اگر خط ریلی شلمچه - بصره تکمیل شود ، بسیار حائز اهمیت خواهد بود ، زیرا خطوط ریلی ایران می‌تواند به خطوط ریلی عراق متصل شود . بر همین اساس موضوع جابه‌جایی کالا و مسافر در ایام خاص پررنگ می‌شود .

وی افزود : کشور عراق باید جدیتی برای احداث خط ریلی شلمچه - بصره داشته باشد ، زیرا ایران بخش خرمشهر به شلمچه را طی سال‌های اخیر ساخته است . طرف عراقی اعلام کرده که اگر این خط ریلی برای ایران مهم است ، اقدام به سرمایه‌گذاری ، ساخت و تکمیل کند، اما با توجه به درآمد نفتی دولت عراق دلیلی وجود ندارد که ایران چنین اقدامی کند ، زیرا از سوی دیگر عراق در حال سرمایه گذاری و توسعه خطوط ریلی خود در «بندر فاو» است .

عضو علمی دانشگاه علم و صنعت بیان کرد : حتی اگر ایران برای تکمیل خط ریلی شلمچه - بصره در کشور عراق سرمایه گذاری کند ، زمانیکه دولت عراق همکاری ندارد ، قطعاً در آینده هم همکاری ترانزیتی از این محور نخواهد داشت ، البته به نظر می‌رسد ، عدم تمایل دولت عراق برای همکاری در ساخت این خط ریلی به علت فشار کشورهای خارجی از جمله آمریکا باشد تا اجازه ندهند تا مراودات ایران و عراق توسعه یابد .

پور سید آقایی تاکید کرد : توسعه مبادلات تجاری از خط ریلی شلمچه - بصره به عزم و اراده کشورهای عراق و سوریه بستگی دارد ، زیرا این خط ریلی قابلیت کریدور شرقی - غربی را دارد که از ایران به سمت عراق، از عراق به سمت «بندر لاذقیه» و «دریا مدیترانه» در سوریه حرکت کند ، همچنین از سوی دیگر می‌تواند به ترکیه متصل شود .

وی با بیان اینکه ترانزیت به دو بخش اقتصادی و سیاسی تقسیم می‌شود ، افزود : کشورهای مرتبط باید عزم سیاسی کافی برای استفاده از خط ریلی شلمچه - بصره داشته باشند .

در رابطه با عراق یکی از مهم‌ترین پیشران‌ها پروژه اتصال شلمچه - بصره بود که در دولت سیزدهم طلسم آغاز عملیات اجرایی آن شکست و تاکنون پیشرفت قابل‌توجهی داشته است . این پروژه آثار راهبردی مهمی فراتر از ارتقا روابط تجاری و غیرتجاری با عراق می‌تواند در پی داشته باشد و می‌توان آن را گام نخست دسترسی ریلی به دریای مدیترانه قلمداد کرد که وزن ژئوپلیتیک ایران را در عرصه بین‌المللی ارتقا خواهد داد .