خیز بلند باکو در صنعت کشتی‌سازی

به گزارش پرتال حمل و نقل ،‌ به دلیل روند فزاینده انتقال نفت از طریق دریای خزر ، کشور‌های منطقه ناوگان نفتکش خود را افزایش داده و اقدام به ساخت کشتی‌های جدید در واحد‌های تولیدی محلی خود می‌کنند . به نظر می‌رسد که شرکت کشتی‌سازی باکو (LLC) نسبت به سایر شرکت‌ها شرایط خوبی دارد ، به طوری‌که به همراه تانکر‌ها و کشتی‌ها، تولید انواع کشتی‌ها در دستور کار آن قرار دارد . در همین راستا و در ۱۲ اکتبر سال ۲۰۲۳، شرکت کشتی‌سازی باکو و کشتی‌سازی هلندی Damen Gorinchem BV قرارداد ساخت کشتی لایروبی ۶۵۰ CSD را امضا کردند .

باید توجه داشت که این شرکت کشتی‌سازی هلندی Damen Gorinchem BV ، یکی از غول‌های پیشرو در صنعت کشتی‌سازی و تعمیرِ کشتی در جهان است . همچنین ، دارای ۳۵ کارخانه تخصصی در کشور‌های مختلف جهان بوده که بیش از ۱۱ هزار نفر در آن مشغول به کار هستند . از این میان ، ۱۵ کارخانه کشتی‌سازی در هلند و ۲۰ کارخانه کشتی سازی و تعمیر کشتی در لهستان ، رومانی ، ترکیه ، قطر ، چین ، ویتنام ، آفریقای جنوبی ، امارات ، سنگاپور و سایر کشور‌های جهان مستقر هستند . چنین تنوع جغرافیایی و تجربه همکاری بین‌المللی منحصر به فرد، به کشتی‌سازان Damen اجازه می‌دهد تا به سرعت و با انعطاف پذیری خود را با اهداف محلی و الزامات فنی در مناطق مختلف جهان وفق دهند .

بلندپروازی شرکت آذری

در طی بیش از چهار ماه از امضای تفاهم نامه بین شرکت هلندی و آذری ، طرفین حجم تأمین مالی را ارزیابی و پارامتر‌های امکان‌سنجی را تجزیه و تحلیل کردند . پروژه CSD ۶۵۰ یک کشتی ۵۳۵ تُنی با طول کل ۶۱.۲ متر و مجهز به کاتر ۷۰۰ کیلوواتی بوده که برای لایروبی در عمق حداکثر ۱۸ متر طراحی شده است . مجموع قدرت نصب شده کشتی ۲۹۷۲ ​​کیلو وات است که با ظرفیت حدود ۷۰۰۰ متر مکعب در ساعت مخلوط خاک را فراهم می‌کند .

مشتری و ذی‌نفع کلیدیِ این پروژه هلندی ، بندر اصلی آذربایجان یعنی بندر باکو است . البته کار ساخت راه آهن و سایر کار‌های لایروبی بستر دریا ، در بندر در حال ساخت حدود ۱۵ سال پیش انجام شده است . اما از آن زمان تا کنون به دلیل کاهش محسوس عمق دریای خزر در بندر آلات و بنادر دیگر جمهوری آذربایجان ، نیاز به لایروبی دوباره احساس می‌شود . اما پس از ساخت شناور ۶۵۰ CSD و تکمیل عملیات آن در آذربایجان ، این لایروب را می‌توان به کشور‌های همسایه اجاره داد .

تقاضا برای این نوع کشتی‌ها امروزه بسیار زیاد است . برای نمونه ، تنها در قزاقستان ، به منظور مقابله با کاهش عمق نواحی ساحلی دریای خزر ، نیاز به لایروبی با هزینه بالا وجود دارد . بنادر دریایی آکتائو و کوریک با مشکلاتی در این زمینه مواجه هستند ، به طوری‌که سطح عمق فعلی به طور متوسط ​​۴.۹ متر بوده در حالیکه سطح استاندارد کشتیرانی ۶.۱۱ متر است . در نتیجه بارگیری کشتی‌ها در بنادر قزاقستان نزدیک به ۷۵ درصد استاندارد صورت می‌گیرد .

به دلیل کاهش سطح آب دریای خزر ، حجم لایروبی در بنادر شمال ایران نیز سالانه ۱۳ درصد افزایش یافته است . شرکت‌های کشتیرانی روسیه نیز با مشکلات مشابهی در بخش شمالی دریای خزر مواجه هستند ؛ به ویژه ، کار لایروبی در بنادر ماخاچ‌کالا ، آستاراخان و علیا به شدت احساس می‌شود. بر این اساس ، در صورت تداوم تقاضا برای لایروبی در آینده ، احتمالاً شناور‌های جدیدی از این نوع در کارخانه کشتی‌سازی باکو ، البته طبق توافق کشور‌های حاشیه خزر ساخته می‌شود .

در دوره گذشته نیز کارخانه کشتی‌سازی باکو با کمبود سفارش برای تانکر‌های جدید ، کشتی‌های باری خشک و سایر کشتی‌ها مواجه نشده است . طبق برنامه‌ریزی‌های انجام شده تا سال ۲۰۳۰ میلادی، شرکت کشتیرانی خزر آذربایجان (ASCO) ، به دنبال خرید حدود ۵۰ کشتی اعم از باری و مسافری است . باید توجه داشت که بیشتر کشتی‌های باری در آذربایجان ساخته می‌شوند و احتمالاً ASCO بیشتر سفارش‌های خود را به تأسیسات کشتی‌سازی باکو سوق دهد . وجود کارخانه کشتی سازی ، باکو را قادر ساخته تا در سال‌های اخیر به خودکفایی قابل توجهی در ساخت نفتکش‌ها ، کشتی‌ها و کشتی‌های روپاکس دست یابد .

در حال حاضر ، مجموعه کارخانجات کشتی‌سازی باکو ، سفارشات ASCO برای ساخت ده نوع مختلف از کشتی را در دستور کار دارد که شامل ؛ تانکرها ، یدک‌کش ، کشتی جرثقیل بالابر ۱۰۰ تُنی ، کشتی جرثقیل ۵۰ تنی DP ۱ ، شناور پانتونی ۵۰ تُنی ، شناور کمکی ۱۲۰ تُنی برای نصب لنگر‌ها و ... است .

تأثیر جنگ اوکراین

این افزایش فعالیت در دریای خزر ناشی از بحران انرژی در اروپا بود که با آغاز جنگ روسیه و اوکراین و پس از آن تحریم‌های اقتصادی، حمل‌و‌نقل و لجستیک سنتی محموله‌های نفتی از روسیه به اروپا را متوقف کرد .

در نتیجه ، افزایش تقاضای برای نفت، نیاز اتحادیه اروپا به سوخت و محصولات شیمیایی از آذربایجان ، قزاقستان و ترکمنستان را تشدید و گسترش ناوگان نفتکش‌های ASCO در مسیر ترانس خزر را به میزان قابل توجهی تقویت کرد . به طوری‌ که ، شرکت کشتیرانی خزر آذربایجان (ASCO) تنها در نیمه نخست سال ۲۰۲۳ میلادی ، ۲.۵ میلیون تُن محموله با تانکر  جابه‌جا کرده که ۵۶.۳ درصد بیشتر از مدت مشابه سال ۲۰۲۲ میلادی است .

بنابراین ، با در نظر گرفتن تغییر مسیر لجستیک و حمل‌ونقل منطقه اوراسیا به سمت کریدور میانی ، اخیراً تمایل شرکت‌های حمل‌ونقل محموله‌های غیرنفتی ، چندوجهی و کانتینری در کریدور جاده ابریشم چندین برابر شده است . در نتیجه ، این امر جابه‌جایی محموله‌های ترانزیتی در بنادر دریای خزر را افزایش داده است .

همچنین ، بسیاری از اقدامات مربوط به تعمیر کشتی‌های قزاقستان و ترکمنستان در کارخانه کشتی‌سازی باکو اجرا شده و آذربایجان روی سفارش کشتی‌های جدید از کشور‌های آسیای مرکزی و ایران در آینده حساب ویژه باز کرده است .