شرایط جدید برای ورود به محدوده زوج و فرد

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی Iranway ، سرانجام پس از ماه‌ها گمانه‌زنی درباره اجرای طرح کاهش آلایندگی (ال‌ای‌زد) به عنوان جایگزینی برای طرح ناموفق زوج و فرد در پایتخت، جزییات طرح نهایی از سوی مدیریت شهری اعلام شد. نکته قابل تامل در این طرح آن است که اگرچه قرار بود این طرح جایگزین زوج و فرد باشد، اما به نظر می‌رسد در اجرای آن قرار است از زوج و فرد کمک گرفته شود؛ آنهم در شرایطی که بنا به گفته مسئولان، این طرح در ۱۰ سال گذشته فقط ۴ درصد آلودگی هوا را کاهش داده بود. آنطور که سید جعفر تشکری‌هاشمی، معاون پیشین حمل‌ونقل و ترافیک شهر تهران یک روز پیش از کنار رفتن از معاونت حمل‌ونقل درباره جزییات طرح نهایی ال‌ای‌زد اعلام کرد، این طرح از نیمه دوم شهریور در تهران کلید می‌خورد و در ۳ مرحله اجرا می‌شود. به نظر می‌رسد راه‌اندازی سامانه یکپارچه معاینه فنی کشور (سیمفا) در ماه گذشته، کلید نهایی شدن طرح ال‌ای‌زد است زیرا آنطور که جزییات طرح نشان می‌دهد، قرار است معاینه فنی خودروها معیار تردد به محدوده زوج و فرد باشد البته در نخستین مرحله اجرای این طرح، پای محدوده زوج و فرد همچنان در میان است و آنطور که تشکری‌هاشمی گفته است، در فاز نخست اجرا، علاوه بر زوج و فرد بودن پلاک خودرو، معاینه فنی خودروها نیز کنترل شده و به خودروهایی که معاینه فنی داشته باشند اجازه ورود به محدوده داده می‌شود. در فاز دوم این طرح قرار است محدودیت‌ها در زمینه انژکتوری یا کاربراتوری بودن اعمال شود و در فاز سوم، اجرای این طرح از محدوده زوج و فرد فراتر رفته و به کل سطح شهر تهران تسری خواهد یافت. آنطور که معاون پیشین حمل‌ونقل و ترافیک شهر تهران گفته است، در زمان اجرای این طرح همچنان داشتن آرم طرح ترافیک برای تردد در محدوده طرح ترافیک الزامی است و چنانچه طرح ال‌ای‌زد به کل تهران تسری یابد بعد از آن می‌توان درباره ادامه‌دار بودن یا نبودن طرح زوج و فرد تصمیم گرفت. تغییرات طرح نهایی ال‌ای‌زد آنطور که تشکری‌هاشمی گفته است در فاز سوم اجرای ال‌ای‌زد خودروهای تهران به ۳ دسته کاربراتوری، انژکتوری و هیبریدی تقسیم می‌شوند و بر اساس همان جزییاتی که پیش‌تر مبنای اجرای ال‌ای‌زد اعلام شده بود، با این خودروها (بر مبنای میزان آلایندگی) رفتار خواهد شد. این سخن نشان می‌دهد طرح نهایی ال‌ای‌زد با طرح ابتدایی تفاوت‌های اساسی دارد. در طرح پیشین قرار بود خودروها بر اساس میزان آلایندگی، رنگ‌بندی شوند و مجوز تردد بگیرند. آنطور که در جزییات طرح ابتدایی گفته شد، خودروها به ۴ دسته قرمز، زرد، سبز و آبی تقسیم می‌شوند. خودروهای زرد، خودروهای با استاندارد آلایندگی پایین‌تر از یورو۲ و دارای معاینه فنی هستند. خودروهای سبز دارای استاندارد بیش از یورو ۲ هستند که برای تردد در محدوده، محدودیت کمتری دارند. خودروهای آبی دارای سطح فناوری بالا، برقی و دارای استاندارد بیش از یورو ۵ هستند و محدودیت‌های کمی خواهند داشت.     خودروهای قرمز نیز خودروهای کاربراتوری هستند که میزان آلایندگی بسیار بالایی دارند و اجازه تردد در هسته مرکزی شهر را نخواهند داشت. به نظر می‌رسد در طرح نهایی ال‌ای‌زد، این تقسیم‌بندی در فاز سوم اجرای طرح رنگ اجرایی به خود خواهد گرفت و در حال حاضر موردتوجه مسئولان نیست. البته کنار گذاشته شدن رنگ‌بندی خودروها مسئله‌ای قابل پیش‌بینی بود زیرا از ابتدا انتقادهایی به این مسئله به دلیل فراهم نبودن زیرساخت‌های آن وارد بود. سردار حسینی، رییس پلیس راهور تهران بزرگ یکی از منتقدان این تقسیم‌بندی خودروها بود و پیش‌تر در این زمینه به صمت گفته بود که این رنگ‌بندی به دلیل کاربردی نبودن خودروهای برقی و هیبریدی در ایران، امکانپذیر نیست. حسینی معتقد است طرح‌هایی که قرار است جایگزین زوج و فرد شوند باید با نوع خودروهایی که در حال حاضر در خیابان‌ها تردد می‌کنند، هماهنگی داشته باشند. او در آن زمان اعلام کرد که پلیس، از طرح‌های جایگزین زوج و فرد که در مدیریت ترافیک و کاهش آلایندگی کارآمد باشند، استقبال خواهد کرد و به نظر می‌رسد اکنون تغییرات رخ داده در طرح ال‌ای‌زد رضایت پلیس را جلب کرده است زیرا حسینی درباره طرح نهایی ال‌ای‌زد می‌گوید: «این طرح جدید قابلیت اجرایی دارد. ‌» ابهام در تاثیرگذاری ال‌ای‌زد اگرچه با اعمال تغییرات در طرح ال‌ای‌زد، پلیس درنهایت آن را قابل‌اجرا می‌داند اما همچنان این طرح مخالفانی دارد که معتقدند نمی‌توان به کاربردی بودن این طرح امیدوار بود. محمد حقانی، عضو شورای شهر تهران در پاسخ به صمت معتقد است تا زمانی که فکر اساسی برای کاهش تردد وسایل نقلیه شخصی و آلایندگی بنزین نشود، طرح ال‌ای‌زد و هیچ طرح دیگری در کاهش آلودگی هوا توفیق نخواهد داشت؛ همانطور که طرح زوج و فرد نتوانست موفقیت مدنظر مسئولان را به دنبال داشته باشد. حقانی افزود: برای کاهش قابل توجه آلاینده‌های متحرک در هوای تهران بهتر است راهکارهایی مانند استفاده از بنزین یورو ۴ در برنامه قرار گیرد. از نظر این عضو شورای شهر، تشویق مردم به کاهش استفاده از خودروهای شخصی با برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری مناسب در حوزه حمل‌ونقل عمومی به ویژه مترو، اقدام مهم دیگری است که بهتر است به جای طرح‌هایی همچون زوج و فرد یا حتی ال‌ای‌زد به کار گرفته شود. نظارت بر تردد بی‌ضابطه موتورسیکلت‌ها در مرکز شهر و لزوم سوق دادن موتورسیکلت‌سواران به استفاده از موتورسیکلت‌های برقی راهکار دیگری است که به نظر این عضو شورای شهر، می‌تواند جایگزین طرح‌های محدودکننده ترافیکی باشد. در حال حاضر در محدوده زوج و فرد فقط درباره ورود خودروها سخت‌گیری می‌شود و موتورسیکلت‌ها و ناوگان عمومی حمل‌ونقل محدودیتی در آن ندارند و آنطور که جزییات طرح نهایی ال‌ای‌زد نشان می‌دهد در این طرح نیز فکری برای موتورسیکلت‌ها و ناوگان عمومی فرسوده نشده است.     حقانی با اشاره به این موضوع می‌گوید: اگر ممنوعیت تردد برقرار شود اما تغییری در سیستم سوخت تاکسی‌ها و موتورسیکلت‌ها ایجاد نشود بی‌فایده است زیرا در حال حاضر سهم زیادی از آلودگی هوا مربوط به موتورسیکلت‌ها و تاکسی‌های فرسوده است. نصب فیلترهای جذب دوده روی خودروهایی که در تهران تردد می‌کنند اقدام دیگری است که به گفته حقانی می‌توان برای کاهش آلودگی هوا از آن بهره گرفت. پلاک خودروها همچنان معیار تردد اجرای طرح ال‌ای‌زد سرانجام از نیمه شهریور در پایتخت کلید خواهد خورد؛ در شرایطی که اگرچه قرار بود طرح ال‌ای‌زد جایگزینی برای طرح زوج و فرد باشد اما به نظر می‌رسد همچنان پلاک خودرو معیار اصلی تردد در خیابان‌های تهران باشد. پرسشی که مطرح می‌شود این است که اکنون مسئله نظارت بر تردد خودروها چه تغییری کرده است؛ آنهم در شرایطی که تشکری‌هاشمی پیش از این اعلام کرده بود اگرچه روزانه ۹۰۰ هزار پلاک خودرو مجاز به تردد در محدوده زوج و فرد بوده‌اند، ۴۰۰ هزار خودرو به طور غیرمجاز وارد این طرح شده‌اند. با این شرایط به نظر می‌رسد تا زمانی که معیار تردد به مرکز شهر پلاک خودروهاست، همچنان شاهد کاهش تردد در مرکز شهر نخواهیم بود زیرا همانطور که در مورد طرح زوج و فرد اتفاق افتاد، بسیاری از مردم اقدام به تهیه دو خودرو با پلاک‌های زوج و فرود کردند؛ مسئله‌ای که بنا به گفته مسئولان باعث افزایش ترافیک مرکز شهر شد. اکنون باید دید در کنار طرح جایگزین، مسئولان برای توسعه حمل‌ونقل عمومی در مرکز چه راهکاری اندیشیده‌اند؛ آنهم در شرایطی که هر روز از کمبود اتوبوس در شهر سخن می‌گویند و تهرانی‌ها ناچار به استفاده از خودرو شخصی هستند. از سوی دیگر با توجه به اینکه حجم بسیار زیادی از آلودگی تهران را موتورسیکلت‌ها ایجاد می‌کنند مشخص نیست قرار است در این طرح چه برخوردی با موتورسیکلت‌ها شود. اکنون طرح نهایی ال‌ای‌زد مصوب شده و به گفته مسئولان منتظر تعیین‌تکلیف شورای عالی هماهنگی ترافیک کشور است و باید از نیمه دوم شهریور منتظر اجرای آن باشیم. ‌