کنوانسیون جلوگیری از آلودگی دریایی از طریق دفع مواد زاید و دیگر مواد
| موقعیت: | فرانسه |
| سال تاسیس : | ۱۹۷۲ |
کنوانسیون جلوگیری از آلودگی دریایی از طریق دفع مواد زاید و دیگر مواد
با تصدیق این که محیط زیست دریایی و موجودات زنده آن برای بشر دارای اهمیت حیاتی هستند و همه مردم در اطمینان اینکه به‌گونه‌ای از آنها نگهداری می‌شود که به کیفیت و منابع دریایی آسیبی وارد نمی‌گردد، دارای منافعی هستند و با تصدیق این که قابلیت دریا برای جذب موارد زاید و بی‌ضرر کردن آنها و توانایی آن به منظور احیا مجدد منابع طبیعی دریاها محدود می‌باشد.
با تصدیق اینکه دولت‌ها بر اساس منشور ملل متحد و اصول حقوق بین‌الملل دارای حق حاکمیت جهت بهره‌برداری از منابع دریایی خویش بر طبق خط مشی‌های زیست محیطی خود هستند، وظیفه دارند اطمینان حاصل کنند که این فعالیت‌ها در قلمرو و یا کنترل آنها، آسیبی به محیط زیست سایر کشورها یا مناطق فراتر از حدود حاکمیت ملی آنها وارد نکند.
با یادآوری قطعنامه ۲۷۴۹ (۲۵) مجمع عمومی ملل متحد در مورد اصول ناظر بر بستر دریاها و کف اقیانوس‌ها و زیر بستر متعلق به آنها که فراتر از حدود قلمرو حاکمیت ملی هستند.
با خاطر نشان ساختن اینکه آلودگی دریایی از بسیاری از منابع مانند دفع و تخلیه از طریق هوا، رودخانه‌ها، خورها (مصب‌ها)، ریزش گاه‌های درون رودخانه‌ها و خطوط لوله نشأت می‌گیرد و از این رو حائز اهمیت است که دولت‌ها بهترین شیوه‌های عملی را جهت جلوگیری از چنین آلودگی‌هایی به کار بسته و محصولات و فرآیندهایی را توسعه دهند که میزان مواد زاید مضر در دریاها را کاهش می‌دهند
با اعتقاد به اینکه اقدام بین‌المللی جهت کنترل آلودگی دریا به واسطه دفع مواد زاید می‌تواند و باید بدون تأخیر صورت پذیرد، اما این عمل نباید خدشه‌ای بر بحث اقداماتی جهت کنترل دیگر منابع آلوده کننده دریا، در آینده نزدیک وارد نماید و با آرزوی توسعه حفاظت از محیط زیست دریایی از طریق تشویق کشورهای دارای منافع مشترک در مناطق جغرافیایی خاص، کنوانسیونی تحت عنوان «کنوانسیون جلوگیری از آلودگی دریایی از طریق دفع مواد زاید و دیگر مواد» موسوم به «کنوانسیون لندن» مشتمل بر یک مقدمه و ۲۲ ماده و ۳ ضمیمه در تاریخ ۸ دی ماه ۱۳۵۱ هجری شمسی مطابق با ۲۹ دسامبر ۱۹۷۲ میلادی در چهار نسخه در لندن، مکزیکوسیتی، مسکو و واشنگتن تنظیم و امضا گردید و کشور ما نیز بر اساس ماده واحده مصوب ۱۳۷۵/۶/۲۵ به آن ملحق شده است.
بر اساس این کنوانسیون، اعضا باید به صورت فردی و جمعی کنترل موثر همه منابع آلودگی محیط زیست دریایی را ترغیب کنند و به ویژه خود متعهد شوند تا به منظور جلوگیری از آلودگی دریاها، از طریق دفع مواد زاید و سایر موادی که برای سلامت بشر ایجاد خطر می‌کنند و منابع زیستی و حیات موجودات دریایی را مخاطره‌آمیز می‌نمایند و به امکانات رفاهی دریا آسیب می‌رسانند و یا با دیگر استفاده‌های قانونی از دریا تداخل پیدا می‌کنند، همه روش‌های عملی را به کار بندند.
و هر عضوی در قلمرو خود باید اقدامات مناسب را به منظور جلوگیری و مجازات هر عملی که مغایر با مفاد کنوانسیون باشد، اتخاذ نماید.
این کنوانسیون می‌بایست توسط هر عضو برای کلیه موارد ذیل اجرا شود:
الف ـ کشتی‌ها و هواپیماهایی که در قلمرو آن عضو ثبت شده و یا با پرچم آن حرکت می‌کنند.
ب ـ کشتی‌ها و هواپیماهایی که در قلمرو آن عضو یا ثبت دریاهای سرزمینی آن، موادی را بارگیری می‌کنند که قرار است دفع گردد.
ج ـ کشتی‌ها، هواپیماها و سکوهای ثابت و شناور تحت حاکمیت آنها با این باور که در امر دفع مواد زاید دخیل هستند.
این کنوانسیون در مورد آن دسته از کشتی‌ها و هواپیماهایی که طبق حقوق بین‌المللی از مصونیت دولتی برخوردارند، اعمال نمی‌شود. با این وجود هر عضوی با اتخاذ اقدامات مناسبی اطمینان حاصل خواهد کرد که چنین کشتی‌ها و هواپیماهایی که به آن تعلق دارند با توسط آن مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرند، به‌گونه‌ای عمل خواهند کرد که با موضوع و هدف این کنوانسیون مطابقت و سازگاری داشته باشند.
هر عضوی باید مقام یا مقام‌های صلاحیت‌داری را برای موارد ذیل تعیین کند:
الف ـ صدور اجازه‌های خاصی که از قبل و برای دفع مواد زاید لازم است.
ب ـ صدور اجازه عامی که از قبل و برای دفع مواد دیگر ضروری می‌باشد.
ج ـ ثبت نوع و مقدار همه موادی که اجازه دفع آنها داده شده و محل و زمان و روش دفع آنها.
د ـ نظارت فردی و یا همکاری با سایر اعضای متعاهد و سازمان‌های ذیصلاح بین‌المللی در خصوص وضعیت دریاها به منظور تحقق اهداف این کنوانسیون .
صدور هر مجوزی تنها بعد از ملاحظه دقیق کلیه عوامل مربوطه از جمله آگاهی قبل از ویژگی‌هایی منطقه دفع مواد زاید صادر خواهد شد.
بر اساس این کنوانسیون مواد زاید به سه دسته تقسیم شده‌اند:
دسته اول شامل مواد مذکور در ضمیمه اول آن هستند معروف به «لیست سیاه». این فهرست طبق تعریف آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای، شامل انواع معینی از ترکیب‌های شیمیایی، اورگانوهالوژن، جیوه، کادمیم، نفت، پلاستیک، و ضایعات قوی رادیواکتیو است و آنها را از لحاظ ریزش به آب دریا ممنوع اعلام می‌کند.
دسته دوم متشکل از مواد زاید است که در ضمیمه دوم کنوانسیون ذکر شده است موسوم به «فهرست خاکستری». این فهرست شامل آرسنیک، سرب، مس، روی، ترکیب‌های اورگانوهالوژن، ارگانوسیلیکان، سیانیدها، فلورایدها، حشره‌کش‌ها، براده فلزات و مواد رادیواکتیور است که در ضمیمه شماره یک ذکر شده است. ریزش این مواد در صورتی مجاز است که جواز لازم توسط مقامات ملی دول عضو اخذ شده باشد.
ضمیمه سوم چند عامل را که مقامات ملی دولت‌های عضو به هنگام صدور جوازهای ویژه یا عمومی باید در نظر بگیرند، ذکر کرده است. این عوامل شامل مشخصات و ترکیب مواد، مشخصات محل ریزش، روش نگهداری و اثرات ریزش است. در سال ۱۹۷۸ اعضای کنوانسیون لندن اصلاحاتی را بر ضمایم آن، که مربوط به سوزاندن مواد زاید در دریاست، تصویب کردند که بر اساس آن اجازه ویژه‌ای برای سوزاندن مواد زاید مندرج در ضمایم یک و دو باید کسب شود و سوزاندن باید مطابق با اصلاحات مندرج در ضمایم جدید باشد.
در شرایط اضطراری می‌توان مقررات فوق را معلق کرد. این موارد محدودند به مواقعی که:
۱- خطری زندگی افراد یا ایمنی کشتی یا هواپیما را تهدید کند و یا
۲- در صورتی که ریزش مواد زاید تنها راه احتراز از خطر باشد و کاملاً محتمل باشد که خسارات ناشی از چنین ریزشی کمتر از روش‌های دیگر است.
در این اصلاحیه روش ویژه‌ای برای فهرست سیاه مواد زاید وجود دارد.
اسناد تصویب یا الحاق به این کنوانسیون نزد کشورهای مکزیک، اتحاد جماهیر شوروی (سابق)، بریتانیای کبیر، ایالات متحده آمریکا و ایرلند شمالی تودیع شد.
پروتکل همکاری منطقه‌ای برای مبارزه با آلودگی ناشی از نفت و سایر مواد مضره در موارد اضطراری
دولت‌های متعاهد عضو کنوانسیون منطقه‌ای کویت برای همکاری در زمینه حمایت از محیط زیست دریایی در برابر آلودگی با آگاهی از ضرورت و توجه خاص به امکان دائمی وقوع حوادث غیر مترقبه که ممکن است منجر به آلودگی مهم به وسیله نفت یا سایر مواد مضره گردد و لزوم همکاری و اتخاذ اقدامات موثر برای مقابله با آنها با وقوف بر اینکه تدابیر موجود برای مقابله با مواد اضطراری آلودگی بایستی در سطوح ملی و منطقه‌ای افزایش یابد تا بتوان با این مشکل به نحو کامل و جامع و به نفع منطقه مقابله کرد، پروتکلی تحت عنوان پروتکل «همکاری منطقه‌ای برای مبارزه با آلودگی ناشی از نفت و سایر مواد مضره در موارد اضطراری» مشتمل بر یک مقدمه و ۱۳ ماده و یک ضمیمه در تاریخ ۲۴ آوریل ۱۹۷۸ در کویت به زبان‌های عربی، انگلیسی و فارسی که هر سه تن آن به طور متساوی معتبر است، تنظیم و امضا شد و بر اساس ماده واحده مصوب ۱۳۵۸/۹/۲۱ به تصویب شورای انقلاب جمهوری اسلامی ایران رسید.
بر اساس این پروتکل دولت‌های متعاهد در انجام کلیه اقدامات لازم و موثر برای حفظت نوار ساحلی و منافع مربوطه یک یا چند دولت متعاهد در برابر خطر یا اثرات آلودگی ناشی از وجود نفت یا سایر مواد مضره در محیط زیست دریایی که بر اثر موارد اضطراری در دریا به وجود آمده، همکاری خواهند کرد.
دولت‌های متعاهد سعی خواهند کرد راساً یا از طریق همکاری‌های دو جانبه یا چند جانبه طرح‌های مقابله با موارد اضطراری در دریا و وسایل و تجهیزات خود را برای مبارزه با آلودگی ناشی از نفت یا سایر مواد مضره در منطقه دریایی حفظ و تقویت نمایند.
وسایل مذکور به خصوص شامل تجهیزات موجود کشتی و هواپیما و نیروی انسانی آماده برای انجام عملیات در موارد اضطراری خواهد بود.
بر اساس این پروتکل دولت‌های متعاهد می‌بایست نسبت به تأسیس «مرکز کمک‌های متقابل موارد اضطراری» در دریا اقدام کنند.
| |