آیین نامه راهنمایی و رانندگی - گواهینامه رانندگی (فصل سوم)
ماده ۲۶ : هرکس بخواهد با هرنوع وسیله نقلیه موتوری زمینی رانندگی نماید باید گواهینامه متناسب رانندگی با آن وسیله نقلیه را دارا باشد. با متخلفان برابر قوانین و مقررات رفتار می شود.
ماده ۲۷ : انواع گواهینامه های رانندگی به شرح جدول پیوست شماره ۱ و توضیحات آن است ، که با شرایط زیر از سوی راهنمایی و رانندگی صادر می شود :
الف ) شرایط شرکت در آزمایش ها و صدور گواهینامه موتورسیکلت گازی یا موتور گازی (گواهینامه الف ـ۱) ۱- حداقل سن ۱۵ سال تمام ۲- ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی ۳- قبول شدن در آزمون های آیین نامه و مهارت عملی رانندگی با موتور گازی
ب ) شرایط شرکت در آزمایش ها و صدور گواهینامه موتورسیکلت های با حجم موتور تا ۲۰۰ سی سی (گواهینامه الف ـ۲) ۱- حداقل سن ۱۷ سال تمام ۲- ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی ۳- قبول شدن در آزمون های آیین نامه و مهارت عملی رانندگی با موتورسیکلت مربوط
پ ) شرایط شرکت در آزمایش ها و صدور گواهینامه موتورسیکلت های با حجم موتور بالای ۲۰۰ سی سی و سه چرخ با وزن تا ۴۰۰ کیلوگرم (گواهینامه الف ـ۳) ۱- حداقل سن ۱۸ سال تمام ۲- ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی ۳- دارا بودن گواهینامه موتورسیکلت تا ۲۰۰ سی سی حجم موتور (الف ـ ۲) که حداقل یک سال تمام از تاریخ صدور آن گذشته باشد. ۴- قبول شدن در آزمون های آیین نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط
ت ) شرایط شرکت در آزمایش ها و صدور گواهینامه (گواهینامه ب ـ۱) ۱- حداقل سن ۱۸ سال تمام ۲- ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی ۳- قبول شدن در آزمون های آیین نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط. این نوع گواهینامه برای درخواست کنندگان در اولین مرحله با اعتبار موقت یک ساله صادر می شود و در مدت یاد شده دارنده آن مکلف به رعایت محدودیت ها و شرایط ویژه ای می باشد که در صورت رعایت آنها و رعایت مقررات این آیین نامه و مرتکب نشدن تخلف ، به گواهینامه رانندگی با اعتبار موضوع تبصره ۶ این ماده تبدیل خواهد شد. شرایط و ضوابط مربوط به رانندگی با گواهینامه موقت و نحوه تبدیل آن ، به موجب دستورالعملی است که به پیشنهاد راهنمایی و رانندگی و تصویب وزیر کشور ، مشخص و اعلام می گردد.
ث ) شرایط شرکت در آزمایش ها و صدور گواهینامه ( ب-۲) ۱- حداقل سن ۲۱ سال تمام ۲- سپری شدن حداقل دو سال تمام از تاریخ اخذ گواهینامه رانندگی (ب-۱) 3- ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی ۴- قبول شدن در آزمون های آیین نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط
ج ) شرایط شرکت در آزمایش ها و صدور گواهینامه ( پ-۱) ۱- حداقل سن ۲۳ سال تمام ۲- سپری شدن حداقل دو سال تمام از تاریخ دریافت گواهینامه رانندگی (ب ـ۱) ۳- ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی ۴- قبول شدن در آزمون های آیین نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط
چ ) شرایط شرکت در آزمایش ها و صدور گواهینامه (پ -۲) ۱- حداقل سن ۲۳ سال تمام ۲- سپری شدن حداقل دو سال تمام از تاریخ اخذ گواهینامه رانندگی (ب-۱) ۳- ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی ۴- قبول شدن در آزمون های آیین نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط
ح ) شرایط شرکت در آزمایش ها و صدور گواهینامه درجه (ت-۱) ۱- حداقل سن ۲۵ سال تمام ۲- سپری شدن حداقل دو سال تمام از تاریخ اخذ گواهینامه رانندگی (پ-۱) ۳- ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی ۴- قبول شدن در آزمون های آیین نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط
خ ) شرایط شرکت در آزمایش ها و صدور گواهینامه درجه (ت-۲) ۱- حداقل سن ۲۵ سال تمام ۲- سپری شدن حداقل دو سال تمام از تاریخ اخذ گواهینامه رانندگی (پ-۲) ۳- ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی ۴- قبول شدن در آزمون های آیین نامه و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط
د ) شرایط شرکت در آزمایشات و صدور گواهینامه رانندگی ویژه وسایل نقلیه سبک عمرانی و کشاورزی ۱- حداقل سن ۱۸ سال تمام ۲- ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی ۳- قبول شدن در آزمون های آیین نامه رانندگی و مهارت عملی با وسیله نقلیه مربوط
ذ ) شرایط شرکت در آزمایشات و صدور گواهینامه رانندگی ویژه وسایل نقلیه سنگین عمرانی و کشاورزی ۱- حداقل سن ۲۳ سال تمام ۲- ارایه گواهی سلامت جسمی و روانی از مراجع صلاحیت دار پزشکی ۳- قبول شدن در آزمون های آیین نامه رانندگی و مهارت عملی رانندگی با وسیله نقلیه مربوط
در گواهینامه های رانندگی ویژه ، نوع وسیله نقلیه ای که دارنده می تواند با آن رانندگی کند ، قید می شود. برای رانندگی با وسایل نقلیه ویژه ای که سرعت آنها از ۳۰ کیلومتر در ساعت تجاوز می کند ، در شهرها و راه های عمومی علاوه بر داشتن گواهینامه ویژه ، داشتن گواهینامه درجه (پ ـ۱) نیز ضروری است.
تبصره ۱ : در کلیه موارد بالا علاوه بر رعایت شرایط تعیین شده ، ارایه گواهی طی دوره آموزش آیین نامه و مقررات راهنمایی و رانندگی و همچنین ارایه گواهی طی دوره کسب مهارت عملی رانندگی ، از آموزشگاه های رانندگی مجاز الزامی می باشد. درخواست کنندگان یا دارندگان گواهی نامه های (ب ، پ و ت) که خواستار رانندگی با وسیله نقلیه دارای یدک هستند ، باید آموزش های لازم را کسب نمایند. برای وسایل نقلیه ویژه با توجه به کاربری مربوط ، ارایه گواهی کسب مهارت عملکرد ویژه از مراکز مجاز یاد شده الزامی است.
تبصره ۲ : راهنمایی و رانندگی می تواند در صورت لزوم آزمایش مجدد مقررات راهنمایی و رانندگی را پیش از انجام آزمون مهارت عملی از درخواست کنندگان به عمل آورد.
تبصره ۳ : مراجع انجام معاینات پزشکی و همچنین ضوابط احراز سلامت جسمی و روانی درخواست کنندگان و هرگونه تغییر در آن به پیشنهاد وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی توسط کارگروهی متشکل از نمایندگان وزارتخانه های کشور ، راه و ترابری ، بهداشت و درمان و آموزش پزشکی و راهنمایی و رانندگی ناجا تعیین میگردد. (پیوست شماره ۲)
تبصره ۴ : در کلیه موارد بالا آزمون آیین نامه و مقررات راهنمایی و رانندگی به صورت نوشتاری و یا رایانه ای انجام می گیرد.
تبصره ۵ : مدت اعتبار انواع گواهینامه رانندگی پنج سال است و پس از پایان اعتبار آن و در صورت احراز سلامت جسمی و روانی ، برای دوره های پنج ساله تمدید می گردد. برای افرادی که سن آنها بیش از ۷۰ سال تمام باشد ، لازم است سلامت جسمی و روانی هر دو سال بررسی و احراز گردد.
تبصره ۶ : جهت شرکت در آزمایش های موضوع بندهای (الف) الی (ذ) در مورد کسانی که به سن مشمولیت رسیده اند ، ارایه مدارک دال بر رسیدگی به وضع مشمولیت و تسلیم فتوکپی مدارک یاد شده جهت پیوست نمودن به پرونده متقاضی ضروری می باشد.
ماده ۲۸ : وضعیت ظاهری درخواست کننده (نقص عضو) با گواهی سلامت جسمی و روانی صادره از مراکز پزشکی مجاز تعیین شده به وسیله افسران کارشناس تطبیق داده می شود و در صورت وجود مغایرت موضوع به کمیسیون پزشکی نیروی انتظامی ارجاع می گردد.
ماده ۲۹ : درخواست کننده هر نوع گواهینامه رانندگی باید مدارکی را که از طرف راهنمایی و رانندگی اعلام می شود به مراجع آگهی شده ارایه کند.
ماده ۳۰ : مندرجات گواهینامه رانندگی شامل نوع و یا پایه و گروه گواهینامه رانندگی ، مدت اعتبار ، مشخصات راننده (کد ملی) ، نام واحد صادر کننده ، امضای صادر کننده ، شماره مسلسل ، تاریخ و شماره صدور ، عکس درخواست کننده ، مهر واحد صدور و مشخصات ضروری دیگر می باشد.
ماده ۳۱ : هرگاه درخواست کننده گواهینامه رانندگی در آزمایش های مربوط موفق گردد ، گواهینامه رانندگی پس از رویت مدارک لازم صادر و به او تسلیم خواهد شد. دارنده گواهینامه موظف است ظرف یک ماه قبل از پایان مهلت مقرر ، برای تمدید مدت اعتبار یا تعویض آن به گواهینامه معادل به راهنمایی و رانندگی مراجعه نماید. راهنمایی و رانندگی هنگام تمدید یا تعویض گواهینامه ، ضمن دریافت گواهی سلامت جسمانی و روانی از درخواست کننده ، می تواند آزمون های لازم را از وی به عمل آورد. ماموران راهنمایی و رانندگی و پلیس راه هنگام کنترل گواهی نامه رانندگان موظفند در صورتی که تاریخ اعتبار آن سپری شده باشد ، گواهینامه رانندگی را با ارایه رسید اخذ و پس از اعمال قانون ، گواهینامه یاد شده را برای تمدید و یا تجدید به اداره مربوط ارسال نمایند. دارنده گواهینامه موظف است حداکثر ظرف مدت یکماه با مراجعه به واحد مربوط برای دریافت گواهینامه رانندگی جدید اقدام نماید.
تبصره ۱ : دارندگان گواهینامه پایه بالاتر در گروه مربوط ، می توانند رانندگی وسایل نقلیه موضوع گواهینامه های پایه پایین تر ، به جز پایه الف ، را انجام دهند.
تبصره ۲ : دستورالعمل نحوه زمان بندی و ضوابط چگونگی انجام آزمون ها ، تمدید اعتبار ، تجدید آزمون در صورت مردود شدن درخواست کننده و نحوه و میزان عوارض و مالیات مصوب قابل دریافت و نظار آن از سوی راهنمایی و رانندگی تهیه و به اطلاع عموم رسانده می شود.
ماده ۳۲ : در صورتی که دارنده گواهینامه بخواهد برای دریافت گواهینامه از انواع دیگر اقدام نماید ، موظف است در آزمون های مربوط شرکت کند. پس از قبول شدن چنانچه گواهینامه قبلی پیش نیاز گواهینامه مورد درخواست باشد ، از درخواست کننده اخذ و گواهینامه جدید صادر و به وی تحویل می گردد.
ماده ۳۳ : رانندگی با هر نوع تاکسی و وسایل نقلیه عمومی در شهرها و وسایل نقلیه عمومی جاده ای ، علاوه بر گواهینامه رانندگی متناسب ، حسب مورد ، نیازمند داشتن مجوز از شهرداری و یا دفترچه کار یا برگ فعالیت صادره از سوی وزارت راه و ترابری می باشد.
ماده ۳۴ : در صورتی که گواهی نامه رانندگی مفقود شود یا از بین برود ، دارنده آن می تواند درخواست صدور المثنی نماید. پس از احراز درستی ادعای درخواست کننده ، با دریافت مدارک لازم و گواهی سلامت جسمی و روانی درخواست کننده ، گواهی نامه المثنی صادر و به وی تسلیم میگردد.
ماده ۳۵ : دارندگان گواهینامه های معتبر خارجی (اعم از ایرانیان یا خارجیان) می توانند تا شش ماه پس از ورود در ایران رانندگی نمایند. ولی در صورت تمایل به ادامه رانندگی در ایران باید پیش از سپری شدن مدت یاد شده گواهینامه خارجی خود را به گواهینامه ایرانی تبدیل نمایند.
تبصره : دارندگان گواهینامه رانندگی کشورهای غیر از متعاهدین کنوانسیون های ۱۹۶۸ وین (قانون الحاق ایران به کنوانسیون عبور و مرور در جاده ها و کنوانسیون مربوط به علایم راه ها ـ مصوب ۱۳۵۴) ، باید ترجمه معتبر گواهینامه را همراه داشته باشند.
ماده ۳۶ : تبدیل گواهی نامه های رانندگی معتبر صادر شده از کشورهای خارجی ، که گواهی نامه صادره از ایران در قلمرو سرزمینی آنان برای رانندگی معتبر محسوب می شود و یا آن کشور از متعاهدین کنوانسیون های ۱۹۶۸ وین ، راجع به مقررات عبور و مرور در راه ها و علایم راه ها به شمار می آید ، با رویت اصل گواهی نامه خارجی و با احراز سلامت جسمی و روانی درخواست کننده صورت می پذیرد. در موارد دیگر تبدیل گواهینامه های رانندگی با تایید وزارت کشور صورت می پذیرد.
ماده ۳۷ : ماموران سیاسی و کنسولی و اعضا سازمان های بین المللی می توانند برای تبدیل گواهینامه های خود مدرک مندرج در ماده ۳۵ را از طریق وزارت امورخارجه به راهنمایی و رانندگی ارسال دارند.
ماده ۳۸ : صدور گواهی نامه مجدد برای کسانی که گواهی نامه رانندگی آنان اخذ و یا توقیف شده باشد ممنوع است و درصورت صادر شدن از درجه اعتبار ساقط می باشد و به وسیله راهنمایی و رانندگی اخذ و ابطال خواهدشد.
ماده ۳۹ : راهنمایی و رانندگی موظف است درصورتی که گواهی نامه رانندگی اشتباه یا ناقص صادر شده باشد از دارنده آن اخذ و پس از رفع اشتباه و نقص ، گواهی نامه صحیح را صادر و به وی بازگرداند.
ماده ۴۰ : هرگاه دارنده گواهی نامه یکی از شرایط پزشکی موضوع تبصره ۳ ماده ۲۷ را از دست بدهد ، موظف است حداکثر ظرف یک ماه به راهنمایی و رانندگی مراجعه نماید. راهنمایی و رانندگی دارنده گواهی نامه را جهت انجام معاینات و آزمایشات ضروری پزشکی به مراکز پزشکی مجاز معرفی می نماید. در صورتی که نداشتن شرایط و صلاحیت رانندگی ضمن آزمایش جدید محرز گردد ، گواهی نامه از وی اخذ ، گواهی نامه متناسب با شرایط جسمانی وی تعیین و پس از صدور به وی تسلیم می شود و در صورت نداشن صلاحیت رانندگی ، گواهی نامه ابطال می گردد.
تبصره : در صورت کشف نقص عضو موثر ، توسط ماموران راهنمایی و رانندگی و پلیس راه ، گواهینامه رانندگی اخذ و تا زمان بررسی های پزشکی و اعلام امکان صدور گواهینامه مجدد ، دارنده گواهینامه حق رانندگی ندارد.
ماده ۴۱ : در صورتی که راننده به علت تکرار ارتکاب تخلفات مهم و حادثه ساز در یک سال ، حد نصاب نمره منفی را دریافت نماید ، گواهینامه رانندگی وی به استناد قانون نحوه رسیدگی به تخلفات و اخذ جرایم رانندگی ـ مصوب ۱۳۵۰ ، ضبط یا ابطال خواهد شد.
ماده ۴۲ : نحوه شرایط و مسئول صدور گواهینامه راهبران انواع وسایل حمل و نقل ریلی شهری و حومه ، برابر دستورالعملی خواهد بود که به تصویب شورای عالی هماهنگی ترافیک شهرهای کشور برسد.
| |