کمک و نجات در دریا (فصل یازدهم)

ماده ۱۷۳- (کمک و نجات) :

کمک به کشتی‌ های دریاپیمایی که در معرض خطر هستند و نجات آنها و همچنین نجات اشیا موجود در آنها و کرایه بار و مسافر و نیز خدمات مشابهی که کشتی های دریاپیما و کشتی های مخصوص کشتیرانی در آب های داخلی نسبت به یکدیگر انجام می دهند بدون توجه به نوع خدمات و محل وقوع آن تابع مقررات این فصل می‌باشد.

ماده ۱۷۴- (اجرت کمک و نجات) :

به هر نوع عمل کمک و نجات که دارای نتیجه مفید باشد اجرت عادلانه تعلق خواهد گرفت. اگر عمل کمک یا نجات نتیجه مفید نداشته باشد هیچگونه اجرتی به آن تعلق نخواهد گرفت و در هیچ مورد مبلغ پرداختی بیش از ارزش اشیا نجات یافته نخواهد بود.

ماده ۱۷۵- (عدم استحقاق اجرت) :

در صورتی که مصدوم صریحا و به طور موجه اشخاصی را از شرکت در عملیات نجات منع نماید اشخاص مزبور حق دریافت هیچگونه اجرت را نخواهند داشت.

ماده ۱۷۶- (اجرت یدک کش) :

یدک کش حق دریافت اجرت برای کمک و یا نجات کشتی و بار آن را که یدک می‌کشد ندارد مگر در موارد انجام خدمات استثنایی که جز تعهدات مربوط به قرارداد یدک‌ کشی منظور نشده باشد.

ماده ۱۷۷- (کمک کشتی های متعلق به یک مالک) :

حق اجرت دریافت کمک و نجات نیز به کشتی‌ هایی که متعلق به یک مالک باشد تعلق خواهد گرفت.

ماده ۱۷۸- (میزان اجرت) :

میزان اجرت کمک و نجات بر طبق قراردادی که بین طرفین منعقد شده است پرداخت می‌ گردد و در صورت نبودن قرارداد به وسیله دادگاه تعیین خواهد شد. این حکم نیز شامل طرز تقسیم اجرت مزبور بین نجات دهندگان و همچنین بین مالک و فرمانده و سایر اشخاصی که در خدمت کشتی های نجات دهنده می‌ باشند خواهد بود.

ماده ۱۷۹- (امکان تغییر یا فسخ قرارداد کمک و نجات) :

هر قرارداد کمک و نجات که در حین خطر و تحت تاثیر آن منعقد شده و شرایط آن به تشخیص دادگاه غیر عادلانه باشد ممکن است به تقاضای هر یک از طرفین به وسیله دادگاه باطل و یا تغییر داده شود.

در کلیه موارد چنانچه ثابت شود رضایت یکی از طرفین قرارداد بر اثر حیله یا خدعه یا اغفال جلب شده است و یا اجرت مذکور در قرارداد ذکر شده به نسبت خدمت انجام یافته فوق‌ العاده زیاد و یا کم است دادگاه می تواند به تقاضای یکی از طرفین قرارداد را تغییر داده و یا بطلان آنرا اعلام نماید.

ماده ۱۸۰- (اساس تعیین اجرت) :

دادگاه با توجه به اوضاع و احوال هر مورد و ملاحظات ذیل میزان اجرت را تعیین خواهد نمود.

اولا) نتیجه موفقیت حاصله (مساعی و استحقاق کمک کنندگان) اهمیت خطری که متوجه کشتی نجات یافته و مسافران و کارکنان و بار آن و نجات دهندگان و کشتی نجات دهنده گردیده (مدتی که برای عملیات نجات و کمک صرف شده) هزینه و خسارات وارده و عواقب مسوولیت و سایر مخاطراتی که متوجه نجات دهندگان گردیده ارزش وسایل و لوازمی که برای نجات به کار رفته و بالاخره تغییراتی که احیانا در کشتی برای نجات افراد و اموال صورت گرفته است.

ثانیا) میزان ارزش اشیا نجات یافته در مورد تقسیم اجرت پیش‌ بینی شده در ماده ۱۷۸ نیز به همین ترتیب عمل خواهد شد.

در صورتی که تقصیر یا خطای نجات دهندگان موجد عملیات نجات یا کمک شده باشد و یا نجات دهندگان مرتکب دزدی یا اخفا اموال و یا اعمال مزورانه دیگر گردیده باشد ، دادگاه می تواند نجات دهندگان یا کمک کنندگان را از اجرت محروم نماید و یا اجرت را تقلیل دهد ولی حکم مربوط به این ماده رافع سایر مسوولیت های آنان نخواهد بود.

ماده ۱۸۱- (اجرت نجات اشخاص) :

اشخاصی که جان آنها نجات یافته است ملزم به پرداخت هیچگونه اجرت نخواهند بود. نجات دهندگانی که در عملیات کمک یا نجات مربوط به یک حادثه خدماتی برای نجات اشخاص انجام داده‌ اند مستحق دریافت سهم متناسبی از اجرت پرداختی به نجات دهندگان کشتی و بار و سایر متعلقات آن هستند.

ماده ۱۸۲- (وظیفه فرمانده) :

فرمانده موظف است حتی‌ الامکان بدون آنکه خطر شدید متوجه کشتی یا کارکنان و مسافران او گردد به هر شخصی که در دریا در معرض هلاکت است ولو آنکه دشمن او باشد کمک نماید. عدم رعایت مقررات فوق موجب مسوولیت مالک کشتی نخواهد بود.

ماده ۱۸۳- (مرور زمان) :

مدت مرور زمان دعاوی مربوط  به این فصل دو سال است و شروع آن از تاریخ پایان عمل کمک و یا نجات محسوب می شود.