افزایش طول آزادراه های کشور به ۳ هزار کیلومتر تا پایان دولت دوازدهم
یکی از مهمترین زمینههای سرمایهگذاری که بهطور مستقیم و غیرمستقیم در رشد و توسعه اقتصادی کشور مؤثر است، سرمایهگذاری در آزادراههاست . بیشتر آزادراهها در کشورهای مختلف جهان با استفاده از سرمایهگذاریهای بخش خصوصی احداث میشود و تنها در جایی که ضروری است و به دلایلی بخش خصوصی تمایل چندانی ندارد دولتها وارد این عرصه میشوند .
به گزارش پرتال حمل و نقل ، معاون وزیر راه و شهرسازی گفت : سرمایهگذاری مستقیم روی زیرساختهای حمل و نقلی باعث افزایش سطح دسترسی به مراکز تولید و رونق فعالیتهای اقتصادی توأم با کاهش هزینههای تجارت و نقل و انتقال و همینطور ایجاد محیط رقابت سازنده منتج به توسعه و رشد اقتصادی میشود .
امیرمحمود غفاری در خصوص پروژه های آزادراهی این وزارتخانه در سال جهش تولید با اشاره به مزایای ساخت و توسعه آزادراه ها در کشور اظهار داشت : توسعه شبکه حمل و نقل از اهم امور مورد توجه دولتها به شمار میرود . اهمیت بالای این زیرساختها در فرآیند توسعه و نقش آن در رشد سایر بخشهای اقتصادی از یک سو و افزایش سطح خدمترسانی به عموم و ارتقای شاخصهای اجتماعی از سوی دیگر ، دولتها را بر آن میدارد تا برای تقویت و توسعه این زیرساختها در اندیشه تدابیر مناسب باشند .
وی افزود : همانطور که میدانید پارامترهایی نظیر کم هزینه بودن، مطلوبیت اقتصادی ، سرعت بالا و مطمئن ، آسایش حین حرکت ، ایمنی و میزان دسترسی ، از بایستههای ذاتی حمل و نقل مطلوب است و آزادراهها بهعنوان مهمترین شاهرگ زیربنایی حمل و نقل جادهای در پیکره اقتصادی کشور ، علاوه بر دارا بودن اکثر مزایای فوق بهلحاظ تأثیرگذاری در رشد و توسعه پایدار یکی از شاخصهای ارزیابی پیشرفت کشورها نیز قلمداد میشوند .
تاثیر سرمایهگذاری مستقیم در زیرساختهای حمل و نقل بر رونق فعالیتهای اقتصادی
معاون وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به سوالی درخصوص تأثیر احداث آزادراهها در توسعه اقتصادی ، اجتماعی ، فرهنگی و پدافند غیرعامل ، گفت : سرمایهگذاری مستقیم روی زیرساختهای حمل و نقلی باعث افزایش سطح دسترسی به مراکز تولید و رونق فعالیتهای اقتصادی توأم با کاهش هزینههای تجارت و نقل و انتقال و همینطور ایجاد محیط رقابت سازنده منتج به توسعه و رشد اقتصادی میشود . اصولاً برخی کارشناسان و اقتصاددانان ، بر این باورند که برای توسعه یک واحد اقتصادی باید ۲ واحد توسعه حمل و نقلی جادهای با هدف دستیابی به حمل و نقل ایمن با راههای مطمئن را ایجاد کرد .
وی ادامه داد : در کنار این موضوع ، نمیتوان از نقش بیبدیل توسعه آزادراه ها در صرفهجویی سوخت و صرفهجویی فوقالعاده چشمگیر در مصرف سوخت گذشت . در بحث سوخت تا هزاران میلیارد تومان صرفهجویی در پی دارد و در بحث وقت غیرقابل ارزشگذاری است !
غفاری تصریح کرد : ازطرف دیگر نقش توسعه آزادراهها در کاهش تصادفات رانندگی و تصادفات ناشی از آن چه در بُعد اقتصادی و چه در بُعد اجتماعی مثال زدنی است . ضمن اینکه رونق ایجاد شده برای جوامع مستقر در مسیر آزادراهها دارای آثار مثبت مختلف اقتصادی و اجتماعی است که در این فرصت امکان تشریح آن وجود ندارد .
نقش راههای مواصلاتی متنوع استانها در شکلگیری کریدورهای اقتصادی
معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه وجود راههای دسترسی مناسب ، تبادلات و ارتقای صادرات و واردات کالا، محصولات کشاورزی و کالاهای تولیدی و همینطور حضور انواع گردشگران (فرهنگی - مذهبی - طبیعتگردی و ...) را در پی دارد ، اظهار داشت : استانهایی که راههای مواصلاتی متنوع و ایمن دارند ، علاوه بر آنکه بهعنوان گذرگاههای ترانزیتی برای انتقال مسافر یا کالا انتخاب میشوند ، بهتدریج کریدورهای اقتصادی و توسعهای را شکل میدهند .
وی ادامه داد : همچنین از توسعه شبکه حمل و نقل بهعنوان سادهترین طرح پدافند غیرعامل برای جلوگیری از اختلال نقل و انتقالات یاد میشود . به عبارت دیگر ، وقتی شبکه حمل نقل به هر شکل توسعه پیدا کند و دارای مسیرهای مختلف جایگزینی حمل و نقلی شود ، مشکل احتمالی در یک ناحیه از شبکه با فرض گستردگی آن هم عملاً نمیتواند کل شبکه حمل نقل را مختل کند . از طرفی مورد حمله قرار دادن نقطه به نقطه شبکه برای دشمن فرضی هم عملاً ناممکن و هزینهبر خواهد بود . علاوه بر این ، توسعه آزادراهها و گسترش آن در کنار راههای دیگر علاوه بر کمک به تسریع لجستیک نیروهای نظامی یا امدادی ، در نگاه کلان به شبکه حمل و نقل، مصداق اجرای طرح پدافند غیرعامل برای سیستم حمل و نقل است .
اهمیت ترانزیت در نیل به توسعه پایدار در هر کشور
معاون برنامهریزی و توسعه منابع وزارت راه و شهرسازی درخصوص اهمیت آزادراهها در ترانزیت کالا و خدمات تصریح کرد : اهمیت ترانزیت در رشد و توسعه اقتصادی هر کشور در ادبیات حمل و نقلی کریدورهای توسعهای به گونهای است که از آن میتوان بهعنوان پلی برای نیل به توسعه پایدار نام برد .
وی ادامه داد : همین امر سبب شده تا میان کشورهای مختلف برای جذب کالاهای ترانزیتی رقابت ایجاد شود . در این میان ، جمهوری اسلامی ایران بهدلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود از مزیت بالقوهای برخوردار است ، به طوریکه از مجموع سه کریدور بزرگ ترانزیتی جهان ، دو کریدور شمال به جنوب و شرق به غرب از خاک کشور ما عبور میکند. با توجه به اینکه ایران پتانسیل ترانزیت ۲۰ میلیون تن کالا را دارد، فعال کردن کریدورهای مزبور و استفاده کامل از ظرفیتهای ترانزیتی کشور میتواند ضمن کسب درآمدهای ارزی موجب ایجاد اشتغال و توسعه صنعت حمل و نقل کشور شود .
صرفهجویی در مصرف سوخت به واسطه ساخت آزادراهها
معاون وزیر راه و شهرسازی درخصوص تاثیر ساخت آزادراهها در کاهش مصرف سوخت در حمل و نقل جادهای اظهار داشت : در حال حاضر سالیانه بیش از ۲۴۰ میلیون وسیله نقلیه در آزادراههای کشور با سرعت متوسط ۱۱۰ کیلومتر در ساعت تردد میکنند. با فرض نبود آزادراهها و تردد این میزان خودرو در راههای جایگزین بهدلیل افزایش ۴۰۰ کیلومتری راههای جایگزین و همچنین کاهش سطح سرویس و درنتیجه افزایش میزان مصرف سوخت بهدلیل افزایش زمان تردد و حجم ترافیک، براساس محاسبات انجام شده ، سالانه بیش از ۲۷۰ میلیون لیتر بنزین در آزادراههای کشور صرفهجویی میشود .
وی ادامه داد : یکی از مهمترین زمینههای سرمایهگذاری که بهطور مستقیم و غیرمستقیم در رشد و توسعه اقتصادی کشور مؤثر است، سرمایهگذاری در آزادراههاست . بیشتر آزادراهها در کشورهای مختلف جهان با استفاده از سرمایهگذاریهای بخش خصوصی احداث میشود و تنها در جایی که ضروری است و به دلایلی بخش خصوصی تمایل چندانی ندارد دولتها وارد این عرصه میشوند .
غفاری افزود : قانون احداث پروژههای عمرانی بخش راه و ترابری ازطریق مشارکت بانکها و سایر منابع پولی و مالی کشور که در دهه ۶۰ ابلاغ گردید ، در زمان خود یکی از قوانین پیشرو در حوزه سرمایهگذاری زیرساختها محسوب میشد و بر اساس آن ، آزادراههای زیادی با سرمایهگذاری بانکها و بخش خصوصی احداث گردید . این معاونت ، در راستای تحقق اهداف و برنامههای تأمین مالی دولت ، در تلاش است تا با بکارگیری ظرفیتهای قانونی موجود من جمله قانون و آییننامه احداث پروژههای عمرانی بخش راه و ترابری و همچنین ایجاد مشوقهای لازم برای جذب سرمایهگذاریها ازجمله بازار سرمایه ، فاینانس داخلی و خارجی ، فروش سهام شرکتهای دولتی ، استفاده از منابع صندوق توسعه ملی ، مالیاتهای ویژه ، منابع حاصل از اصلاح قیمتها و قانون هدفمندی یارانهها و غیره، نسبت به تکمیل و توسعه زیرساختها از جمله آزادراه (خارج از بودجههای سنواتی طرحهای تملک داراییهای سرمایهای) اقدام کند .
معاون وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به سوالی در خصوص بررسی چرایی پرداخت عوارض آزادراهی ، گفت : عوارض آزادراهی پس از طی مسیر قانونی تصویب خود ، صرف امور نگهداری و بهرهبرداری آزادراه ، استهلاک سرمایهگذاری بخش خصوصی و توسعه و احداث آزادراههای جدید و یا حفظ ، نگهداشت و توسعه شبکه راه های کشور میشود . در هر حالت ، نگهداری آزادراهها و راهها چون موجب حفظ سرمایه گذاریهای کلان گذشته میشود و بهنوعی یک سرمایه ملی محسوب میشود که از اهمیت و اعتبار ویژهای برخوردار است .
وی افزود : از طرفی ، بر اساس ضوابط موضوع نشریه شماره ۲۹۶ که منطبق بر معیارهای بینالمللی است ، هزینه نگهداری راهها معادل ۲ تا ۶ درصد ارزش روز احداث همان راه میباشد که همه کشورهای موفق در حوزه توسعه پایدار حمل و نقل به تخصیص کامل این بودجه کاملاً متعهدند و دلیل آن هم این است که راهها سهم ارزشمندی در سلامت اقتصاد یک کشور دارد و سازمان مؤثر کارآمد نگهداری آنها بخش اقتصادی مهمی برای کشور محسوب میشود . البته همه این منابع توسط دولتها تأمین نمیشود ، بلکه کاربران و ذینفعان نیز در تأمین آن مشارکت دارند که بعضاً تحت عنوان مالیات نامشهود Invisible Tax نامیده میشود .
اهمیت ساخت کنارگذرها در شهرهای بزرگ
معاون وزیر راه و شهرسازی در خصوص اهمیت ساخت کنارگذرها در شهرهای بزرگ ، اظهار داشت : احداث کنارگذرها با ویژگیهای آزادراهی بهویژه در کلانشهرها، زمینهساز انتقال تردد وسایط نقلیه عبوری از مراکز به خارج از شهرها است . به همین خاطر از مزایای آن میتوان به مواردی نظیر تسهیل ارتباط بین آزادراهها (حذف حلقههای مفقوده ترانزیتی) ، افزایش ایمنی تردد و کاهش سوانح درونشهری ، حذف بخشی از بار ترافیکی وارد شده به شهرها ، کاهش هزینه و زمان سفر و همچنین کاهش طول مسیر تردد ، کاهش استهلاک بهخصوص وسایط نقلیه سنگین ، کاهش مصرف سوخت بهدلیل رسیدن به سرعت بهینه و عدم ایستایی پیدرپی و در نهایت کاهش تولید آلایندههای زیستمحیطی اشاره کرد .
غفاری در خصوص آزادراههایی که در دولت یازدهم و دوازدهم بهرهبرداری شده یا میشوند ، گفت : مطابق آمارهای مندرج در سالنامه آماری سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای ، طول آزادراههای تحت بهرهبرداری کشور تا پیش از روی کار آمدن دولت یازدهم و دوازدهم برابر با ۲۲۰۳ کیلومتر بوده است که این مقدار تا پایان سال ۱۳۹۸ ، با افتتاح آزادراههای حرم تا حرم (قم - گرمسار) ، پل زال - اندیمشک ، همت - کرج ، قطعه اول تهران - شمال و ... به ۲۵۰۳ کیلومتر ارتقاء یافته است .
وی ادامه داد : مطابق برنامهریزیهای انجام شده ، ۵۰۰ کیلومتر آزادراه دیگر شامل آزادراههای کنارگذر جنوبی تهران ، کنارگذر شرقی اصفهان ، فاز ۲ اراک - خرمآباد ، باند رفت قطعه دوم تهران - شمال ، کنارگذر منجیل ، فاز اول تبریز - مرند و ... تا پایان دوره دولت دوازدهم به بهرهبرداری خواهد رسید و بنابراین طول آزادراه های تحت بهرهبرداری کشور تا پایان کار دولت دوازدهم به بیش از ۳۰۰۰ کیلومتر افزایش خواهد یافت .