فرودگاه رامسر ، آشیانه پرنده

امروزه نقش صنعت هوانوردی و فرودگاهی در توسعه پایدار منطقه ای و فرامنطقه ای کشورها بر هیچکس پوشیده نیست . نقشی انکارناپذیر در تولید ناخالص داخلی ، توسعه اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی که هر یک از آنها می تواند مولد و محرک چرخه مدیریت و اقتصاد و در نهایت تولید در دو بعد صنعت و خدمات باشد .

باورهای سیاسی ممالک توسعه یافته و یا در حال توسعه ، حمل و نقل را چون آبِ مایه حیات ، موثر در توسعه و تداوم حیات اقتصادی می داند و در این میان حمل و نقل هوایی با محور مدیریت زمان و هزینه فرصت ، نقشی انکارناپذیر در بستر توسعه یاد شده دارد .

در روزهای اخیر و با توجه به افتتاح مقدماتی باند و سطوح پروازی فرودگاه رامسر، نشانه هایی از فرصت های تبلور منطقه ای ، مبرهن شد که همراه با ظرفیت های بالقوه موجود و تصویب طرح مناطق سه گانه آزاد تجاری در مجلس شورای اسلامی و تعیین منطقه غرب استان با محور شهرستان نوشهر به عنوان منطقه آزاد تجاری و گردشگری ، نقش دو فرودگاه رامسر و نوشهر به عنوان دو بال اصلی سرعت توسعه و تحقق کیفی مصوبه اخیر و استفاده بهینه از فرصت های حاکم ، غیرقابل کتمان است .

فرودگاه رامسر که پیش از این مفتخر به لقب زیباترین فرودگاه کشور بوده و زین پس فرودگاهی ساحلی نیز شناخته می شود، با قدمتی بیش از نیم قرن در فعالیت های فرودگاهی و خدمات هوانوردی ، از قدیمی ترین فرودگاه های غیر نظامی و تجاری ایران محسوب می شود که در طول این دوره ، نگاه حاکم بر آن صرفاً به عنوان فرودگاهی برای رفع نیاز زنجیره سفر بوده است که شرکت هواپیمایی ملی وقت و یا جمهوری اسلامی بعدی و همینطور شرکت هواپیمایی پارس تا پیروزی انقلاب اسلامی ، خدمات پروازهای برنامه ای را ارائه می نمودند و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز با نگاه توسعه خدمات عمومی به مناطق کمتر برخوردار، شرکت هواپیمایی آسمان نقش موثری در حیات این فرودگاه داشته است .

با توجه به سیاست های تحول محوری مستند در برنامه های توسعه کشور و افق چشم انداز و توجه به فرصت های رشد اقتصادی منطقه بر پایه توسعه گردشگری ، با هدف امکان سازی برقراری شبکه پروازی جدید و افزایش ظرفیت عرضه و پذیرش صندلی پرواز بیشتر در هر فرکانس پروازی، طرح توسعه فرودگاه رامسر ، از بزرگترین طرح های عمرانی شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران ، کلید زده شد . فارغ از چگونگی اجرای برنامه توسعه و نقدهای احتمالی که در حوصله این یادداشت نیست، فرودگاه رامسر واقع در عروس شهرهای ایران عزیز و در نزدیک ترین حد فاصله کوه و دریا و طبیعی ترین جغرافیا ، بر مزیت های رقابتی آن به نسبت سایر فرودگاه ها و دیگر مناطق شهری افزوده است که این امر نشان از نقش استراتژیک فرودگاه در فرصت های متولد شده جدید در منطقه دارد .

در نظام طبقه بندی اقتصادی، فرودگاه رامسر فرودگاهی منطقه ای است که برنامه توسعه کسب و کار فرودگاهی آن نیز باید بر اصل منطقه ای تبیین شود و این برنامه ، فرودگاه را به عنوان قطب شبکه پروازهای کوتاه و میان برد، مطرح خواهد کرد. بنابراین با توجه به افزایش شرکت های هواپیمایی و مشخصاً رشد ناوگان منطقه ای و کوتاه برد، به طور حتم فرودگاه رامسر به عنوان درگاه اقتصاد گردشگری شمال کشور، در بسته توسعه شبکه پروازی و رشد فرکانس پرواز شرکت های هواپیمایی قرار خواهد گرفت که نقش دیپلماسی اقتصادی، مدیریت منطقه ای و استفاده هوشمند و هدفمند از زیرساخت شهری ، در تحقق شکوفایی آن، اجتناب ناپذیر است

حال اراده ملی در توسعه مناطق کشور و به طور مشخص در حوزه هوانوردی و فرودگاهی و توجه به تاثیر آن در رشد اقتصاد صنعتی و خدماتی، شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران را بر آن داشت تا نسبت به بهسازی زیربنایی، شناسایی ظرفیت های بهره ور و ارتقای فرصت های خدمات با درک زنجیره ارزش و اثرگذاری القایی در دیگر بخش ها و در مسیر سیاست های توسعه اندیشی ملی و برخواسته از بطن اسناد فرادستی، اقدام نماید.این فرودگاه می تواند به عنوان نماد و قلب تپنده توسعه شهری و منطقه ای قلمداد شود که خود موتور محرک اقتصاد در سیاست های توسعه محور منطقه مرکزی شمال کشور بوده و نقشی استراتژیک در تبلور منطقه آزاد تاسیس شده دارد.

این شهر زیبا به دلیل موقیعت سوق الجیشی خاص که با ۸۰ کیلومتر از دو سمت غربی و شرقی، از اصلی ترین دسترسی جنوبی رشته کوه های البرز و استان های همجوار و کریدور جنوب به شمال، دور مانده است ، تنها با درگاه هوایی، می تواند از مسیر توسعه، جا نماند و آن جز توجه به فرودگاه رامسر و ایجاد بستر توسعه مسیرهای هوایی، نخواهد بود که این راهبرد نه تنها شهرستان رامسر که مناطق غربی استان مازندران و شرقی استان گیلان با مجموع جمعیت ۷۴۰ هزار نفری را ، تحت تاثیر مستقیم قرار می دهد.

لذا نیمی از برنامه توسعه فرودگاه رامسر با احداث باند و تطویل سطوح پروازی و طراحی نظام عملیات هوانوردی جدید ، پیموده شده است و تحقق کیفی و کمی چشم انداز اثر گذار بر توسعه منطقه، در توسعه نیمه دوم فرودگاه و همان تصویب طرح جامع، افزایش ظرفیت اعزام و پذیرش مسافر با بهسازی و توسعه ترمینال ، ساختمان تکنیکال بلاک، ارتقا دستگاه های ناوبری و کمک ناوبری و رفع موانع حریم باند نهفته است که این امر نیز با همدلی مسئولین منطقه ای و اراده جهادی در سطوح عالی و ملی کشور، به طور یقیین دست یافتنی است.

برنامه ریزی های اساسی در توسعه هوانوردی عمومی تجاری و شخصی و تغییر راهبرد به سوی سیستم حمل و نقل هوایی هواپیماهای کوچک و یا SATS با ماهیت پروازهای غیر برنامه ای دربستی، بدون شک فرصت رشد اقتصادی در دو بعد فرودگاهی و منطقه ای به همراه خواهد داشت و فرودگاه رامسر را بیش از پیش به عنوان دروازه ورود سرمایه، مطرح خواهد کرد.

ایجاد فرصت توسعه گردشگری هوایی با تاسیس کسب و کارهای کوچک هوانوردی، فرصت برقراری شبکه پروازی ایرتاکسی و کامیوتر در شعاع زیر ۱۵۰ ناتیکال مایل و به مقاصد نزدیک چون مراکز استان های تهران، مازندران و گیلان و استفاده از ظرفیت های فرودگاه هی بزرگتر نزدیک و شکل گیری شبکه Hub & Spoke با همکاری بین شرکت های هواپیمایی و توجه به حمل و نقل هوایی دربستی و خصوصی با محور گردشگری و مشخصاً توریست درمانی، از دیگر فرصت هایی است که فرودگاه جدید رامسر به عنوان قطب هوانوردی عمومی شمال ایران، پیشکش این منطقه خاص کشور، می کند.

در بعد توسعه شبکه پروازی و یاRout Development ، با افتتاح فاز اول فرودگاه، امکان برقراری مسیرهای جدید و یا افزایش ظرفیت عرضه صندلی پرواز با تغییر سایز ناوگان در مسیرهای فعلی، وجود خواهد داشت و از این پس، سهم بازار شرکت های هواپیمایی از فرودگاه رامسر که پیش از این تنها متعلق به دو شرکت بوده است، افزایش خواهد یافت.

شرکت های هواپیمایی دیگر که ناوگانی در ظرفیت پذیرش فرودگاه رامسر را دارند، امکان برقراری پروازهای جدید را خواهند داشت و بدون شک این شرکت ها به عنوان شرکای تجاری شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران، در مسیر توسعه منطقه غرب استان مازندران و شرق استان گیلان و مشخصاً با محور شهرستان رامسر قرار خواهند گرفت و فرصت تحقق چشم انداز رشد را بیش از پیش محیا خواهند کرد.

توجه به دیپلماسی اقتصادی با کشورهای هم مرز و تاثیر آن در ارتقا سطح مبادلات و توسعه روابط سیاسی و اقتصادی، از دیگر فرصت هایی است که فرودگاه رامسر، در پیش رو توسعه دو استان مازندران و گیلان خواهد گذاشت .

از طرفی تبیین سیاست های مدیریت شهری و منطقه ای در تبلور ظرفیت های بالقوه این منطقه، مسبب تولد تقاضاست که خود در رشد اقتصاد فرودگاهی، موثر است.

بنابراین فرودگاه رامسر و بعد توسعه شبکه پرواز با مشارکت شرکت های هواپیمایی فعلی و جدید التاسیس، تاثیری القایی و انعکاسی در صنایع مختلف منطقه به خصوص صنعت گردشگری داشته و این ظرفیت های الهی و طبیعی که بنیان اقتصاد توریستی است، مکمل رشد اقتصاد فرودگاه است و این رابطه دو سویه، هیچ گاه نباید متزلزل شود و در این بین شرکت های هواپیمایی و دیگر شرکت ها و کسب و کارهای مرتبط، نقشی انکارناپذیر دارند.

فرودگاه رامسر به عنوان درگاه استراتژیک در تلاقی تجارت و اقتصاد با پیوست های فرهنگی و گردشگری، نقش کلیدی در توسعه مناطق مرکزی شمال کشور دارد که این امر با متوسط شبکه پرواز ۲ ساعت در مقاصد داخلی و کمتر از ۳ ساعت در مقاصد بین المللی منطقه ای، امکان پذیر است و لذا نقش آن در بلوغ اقتصادی منطقه که خود پویایی اقتصاد فرودگاهی را نیز به همراه دارد، حائز اهمیت است و لذا توجه به توسعه نهایی فرودگاه، از ضرورت هاست.

فرودگاه رامسر می تواند محرک ابعاد صنعت گردشگری از جمله گردشگری طبیعی، گردشگری درمانی و سلامت، گردشگری تفریحی، گردشگری هوایی، گردشگری فرهنگی و تاریخی، گردشگری دریایی، گردشگری غذایی و گردشگری کشاورزی با محور روستایی در سطوح داخلی و بین المللی بوده که خود نشان دهنده اهمیت آن در اعتلای اقتصاد منطقه است. استفاده از ظرفیت های گردشگری اسلامی و حلال با هدف گذاری کشورهای مسلمان که تنها از راه فرودگاه و ایجاد فرصت در برقراری شبکه پروازی ممکن است، از جمله امتیازات استثنایی فرودگاه رامسر برای توجیه توسعه و مزیتی رقابتی به نسبت سایر مناطق کشور است. استفاده از فرصت های گردشگری زیارتی با محور مشهد مقدس در رونق مناطق سیاحتی شمال کشور به عنوان تکمیل کننده زنجیره سفر با توسعه فرودگاه های استان های شمالی از جمله رامسر، امکان پذیر خواهد بود.

حال با توجه به تاثیرات بنیادی در ایجاد بستر توسعه و فرصت های رشد در تمامی ابعاد اقتصادی ناشی از فرودگاه رامسر، سوالی جدی در فضای واگرایی اندیشه راهبردی، تبیین می شود. چگونه؟

به طور یقیین در درک مدیریت هوانوردی، فرودگاه نقشی زیرساختی دارد و ابزار بهره برداری در نقش شرکت های هواپیمایی نهفته است. شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران در یک سال اخیر اراده ای جدی در رفع موانع امکان بهره وری این سرمایه گذاری عظیم منطقه داشته است و برای تکمیل آن و تحقق بهشت زیبای ترسیم شده صدرالاشاره، همچنان فازهای بعدی توسعه را در اولویت قرار داده است. لذا این شرکت ملی، نقش زیرساختی خود را به خوبی در حال ایفا و اجراست. اما بعد دوم و روی دیگر سکه تکامل، شرکت های هواپیمایی هستند که استفاده از این ظرفیت فرودگاهی را برای رشد اقتصادی خود، انتخاب می کنند. چالش اساسی پیش رو چگونگی جذب این شرکت ها در برقراری پروازی های جدید و توسعه شبکه پروازی است که استراتژی راه به رامسر و تسهیل حمل و نقل با رویکرد سرعت و ایمنی محقق شود.

برقراری راه و مسیر هوایی و ایجاد تسهیلات و فرصت سفر، یقیناً حجم گردشگران و سرمایه داران و سرمایه گذاران را از مناطق کشور در مرحله اول و شاید از سایر کشورهای منطقه، در مرحله دوم، با میانگین زمانی ۲ الی ۳ ساعت، به سوی رامسر سرازیر کند که نتیجه آن، افزایش تقاضا در همه فرصت های بنیادی اقتصادی و اجتماعی است. برای تحقق چنین هدف دارای اهمیتی، دو راه پیش روی مسئولین محلی و استانی قرار می گیرد. بخش مهمی از سرمایه گذاری در زیرساخت، انجام و بخش اندکی در تکمیل آن و افزایش بهره وری فرودگاه، در حال انجام است.

لذا راه اول نیاز به توجه به سرمایه گذاری در بخش بهره برداری است. در این بین سرمایه گذاران ملی و منطقه ای، باید نسبت به تأسیس و یا راه اندازی یک شرکت هواپیمایی کوچک و بومی و یا حداقل با تملک ناوگان هوایی و استقرار آن در فرودگاه رامسر، نسبت به همکاری با سایر شرکت های هواپیمایی دارای پروانه بهره برداری عملیاتی، اقدام نمایند. این روش، راهبردی است که در بیشترین نقاط دنیای امروز دیده می شود و متناسب با مدل کسب و کار، شرکت های کوچک و با ناوگانی کوچک ایجاد و نسبت به برقراری شبکه پروازی از هاب و یا پایگاه عملیاتی خود به سایر مقاصد در بازار هدف منطقه مطبوع در دو بخش پست، بار و مسافر، اقدام می کنند. در این بین شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران، در راهبرد جدید خود، فرصت بهره برداری را با طراحی برنامه شرکت های هواپیمایی مجازی در توسعه هوانوردی عمومی، ایجاد کرده که سرمایه گذاران می توانند از آن استفاده کنند. راه دوم در رسانه ها و توجه به بازاریابی های نوین و هدایت افکار در دو بخش داخلی و بین المللی است. برند رامسر در افکار عمومی نیاز به بازپروری و بهسازی داشته تا از این مسیر، هویت این شهر رحمت و فرصت های پیش رو آن، معرفی شود. متولیان بخش خصوصی، رسانه های بومی و سایر رسانه های مکتوب، بصری و رادیویی در سطوح ملی و استفاده از ظرفیت های بازاریابی دیجیتال، باید در این هدف قرار بگیرد. وسعت کیفی شهر رامسر، بی شبهات با کشور ترکیه نیست که خروج از انزوای اجتماعی و اقتصادی این کشور و از سال ۲۰۰۱ ، با تمرکز بر احیا شرکت هواپیمایی ترکیش و توجه به قدرت رسانه، حاصل شد و امروزه این کشور ، سردمدار اقتصاد توریستی در تمامی ایعاد آن است. لذا توجه به برند و هدایت افکار، منتهی به ایجاد تقاضای سفر و متعاقباً مسبب فرصت توجیه پذیر برای شرکت های هواپیمایی در برقراری مسیر پروازی است .

از طرفی تداوم اراده ملی و در سطوح عالی دولت و به طور مشخص وزارت راه و شهرسازی و شرکت فرودگاه ها و ناوبری هوایی ایران و همکاری مردم و سایر نهادها ، در رفع موانع حریم باند و افزایش بهره وری عملیات هوانوردی و فرودگاهی، سرعت توسعه را با ایجاد بستر جذب شرکت های هواپیمایی ، افزایش خواهد داد و افتتاح سطوح پروازی جدید در پنجمین روز خرداد ماه سال جاری، به معنای اتمام همه چیز نیست و از طرفی دیگر، فرودگاه به معنای قطعی تبلور نخواهد بود . فرودگاه رامسر ، آشیانه پرنده است و نه خود آن .

 

آرمان بیات - کارشناس هوانوردی