آزادراه تهران - شمال یکی از افتخارات مهندسی ایران
از منطقه یک آزادراه تهران - شمال به‌عنوان پروژه نمونه ، برای صدور خدمات فنی - مهندسی استفاده کرد . در ضمن آزادراه تهران - شمال اولین آزادراه هوشمند کشور است که تمام موارد به کار رفته در طول مسیر به‌صورت مکانیزه و هوشمند کنترل می‌شود .
به گزارش پرتال حمل و نقل ، در حالی‌که ساخت آزادراه تهران - شمال به خاطر مشکلات پیاپی طی چهاردهه گذشته از نظر مردم به افسانه تبدیل شده بود اما با تلاش مجدانه ، همت و غیرت مسئولان ، پیمانکاران ، مهندسان و کارگران ایرانی ، این افسانه در آخرین روزهای سال ۱۳۹۸ به واقعیت تبدیل شد .
هفته گذشته ، منطقه یک آزادراه تهران - شمال با دستور رئیس‌جمهوری در تاریخ بیست‌و‌سوم بهمن‌ماه به‌صورت آزمایشی به بهره‌برداری رسید و زیر بار ترافیک عبوری قرار گرفت و حالا در اسفندماه ۱۳۹۸ و در آستانه شروع سفرهای نوروزی ، آماده بهره‌برداری رسمی قرار دارد .
آزادراه ۱۲۱ کیلومتری تهران - شمال ، پروژه‌ای است که دولت‌های مختلف را با چهار رئیس‌جمهوری و ۱۰ وزیر راه به خود دیده است . در سال ۹۳ پس از برگزاری جلسه مشترکی میان وزارت راه و شهرسازی و بنیاد مستضعفان ، راهکار برآمده از این همفکری به محضر رئیس‌جمهوری برای شروع عملیات اجرایی پروژه رسانده شد .
اولین گامی که در دولت یازدهم برای آزادراه تهران - شمال برداشته شد رفع مشکلات مربوط به ایمنی ، امور راهداری و منظر منطقه ۴ بود تا مردم در آسایش و ایمنی کامل از آن عبور کنند . در گام بعدی منطقه یک آزادراه که از تقاطع بزرگراه آزادگان و بزرگراه شهید همت شروع و با عبور از مناطق کن ، سولقان و امام‌زاده عقیل و تونل تالون و دره لانیز به سه‌راهی شهرستانک می‌رسد ؛ ساخت این قسمت در اولویت بوده زیرا بیشترین تأثیر در کاهش مسیر را دارد به طوری‌که ساخت این منطقه ۳۲ کیلومتری ، مسیر ۹۲ کیلومتری فعلی را ۶۰ کیلومتر کاهش می‌دهد ؛ از طرفی باعث کاهش ترافیک مسیر تردد به شهر کرج و استان البرز نیز می‌شود .
لازم به ذکر است ، منطقه یک آزادراه تهران - شمال در ۱۷ سال فعالیت پیمانکاران چینی ۲۹ درصد پیشرفت فیزیکی داشت اما پس از بر روی کار آمدن دولت یازدهم و برنامه‌ریزی وزارت راه و شهرسازی در راستای اقتصاد مقاومتی طی ۲.۵ سال ، پیشرفت فیزیکی آن به ۸۵ درصد رسید و امروز شاهد اتمام عملیات عمرانی در این اَبَرپروژه راهسازی کشور هستیم .
منطقه یک آزادراه تهران - شمال دارای ۲۲ تونل به‌طول ۳۱ هزار و ۴۰۰ متر به صورت رفت و برگشت ، ۲۶ دستگاه پل به‌طول چهار هزار و ۶۰۰ متر با ویژگی‌های خاص و در ارتفاعات بالا مانند ارتفاع ۷۰ متری یکی از پایه‌های پل‌ها از سطح زمین ساخته شده است . با مشاهده مجموعه اقدامات انجام‌گرفته طی این سال‌ها وانجام عملیات اجرایی در ۱۴۵ جبهه کاری و به‌کارگیری بیش از سه هزار و ۵۰۰ نیروی انسانی ، پروژه احداث منطقه یک آزادراه تهران - شمال به بزرگ‌ترین کارگاه سازندگی در ایران تبدیل شد .
کارگران ایرانی ، تابستان تا زمستان زیر آفتاب داغ و سرمای استخوان‌سوز کار می‌کنند تا زمین‌های خاکی ، کوه‌ها ، سنگ‌ها و صخره‌های جاده را از سر راه بردارند تا جاده‌ها برای رسیدن به مقصد ، کوتاه و کم‌خطر شوند . بدون شک اما هیچ‌کدام از مسافران جاده‌ها به روزهای طاقت‌فرسای آن‌ها فکر نکرده‌اند ، مسافران با آسایش در مسافت کوتاه آزاد‌راه‌ها رانندگی می‌کنند و شاید هیچ‌گاه به مشقت‌هایی که کارگران برای ساخت این ابر پروژه کشیده اند فکر نکنند .
چنین اقدام بزرگی ارزان تمام نشده است به‌طوری‌که طبق اعلام محمدباقر نوبخت ، معاون رئیس‌جمهوری و رئیس سازمان برنامه و بودجه ، ارزش ریالی روز آن بیش از ۱۰ هزار میلیارد تومان است . همچنین اسحاق جهانگیری ، معاون اول رئیس‌جمهوری نیز این پروژه عظیم را یکی از افتخارات مهندسی ایران برشمرد و اعلام کرد که آزادراه تهران - شمال یک راه معمولی نیست ، بلکه وجود سازه‌های بزرگ آن را از پیچیدگی‌های فنی زیادی برخوردار کرده است .
آزادراه تهران - شمال را می‌توان شاهکار مهندسی ایران توصیف کرد و به رکورد‌های شکسته‌شده و اقداماتی که برای اولین بار در راهسازی کشور به منصه ظهور رسیده پرداخت . به‌طور مثال ساخت بزرگ‌ترین تونل ایران به طول شش هزار و ۴۰۰ متر در منطقه ۲ قرار دارد و برای آماده‌سازی تونل‌های این آزادراه ۱۰ برابر بیش از حد متوسط عملیات لاینینگ انجام می‌شود .
همچنین پروژه معماری راه ، برای اولین بار در این مسیر اجرا شد و به جای اسفالت از روسازی بتنی در این آزادراه استفاده شده است که هزینه‌های نگهداری راه را بسیار کاهش می‌دهد . باید توجه داشت که اجرای روسازی بتنی و هماهنگ‌سازی زیراساس با رویه بتنی نیز به‌عنوان یک فناوری جدید در این پروژه مورد استفاده قرار گرفته است .
در تونل بلندِ واقع در منطقه یک به‌طول ۴۹۰۰ متر ، سطح تونل به‌صورت دو پوشه اجراشده است تا در زمان آتش‌سوزی و حریق بتوان مردم را از داخل تونل نجات داد . همچنین برای اولین بار اجرای تونل دو پوشه در آزادراه تهران - شمال انجام می‌شود . به علاوه توجه به مفاهیم HSE در این پروژه به‌شدت در انجام عملیات حفاری و تونلینگ رعایت شده تا هیچ اتفاقی در زمان انفجار برای مناطق روستایی اطراف رخ ندهد .
صرف فعل توانستن از سوی محمد اسلامی ، وزیر راه و شهرسازی در وزارتخانه ، سازمان‌های تابعه و همراه کردن سازمان‌ها و نهاد‌های دست‌اندرکار همچون بنیاد مستضعفان ، رضایت برخی از نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی را جلب کرد و از جمله آنان شهرام کوسه غراوی ، عضو کمیسیون عمران مجلس معتقد است دولت یازدهم ، روند ساخت آزادراه را سرعت بخشیده و در این مدت این پروژه جهشی قابل‌توجه داشته است . بین وزارت راه و شهرسازی، دولت یازدهم و بنیاد مستضعفان به‌عنوان کارفرمای آزادراه تهران - شمال هماهنگی و یکپارچگی وجود دارد و همین هم دلیل پیشروی سریع‌تر این پروژه در این دولت است .
به عقیده کارشناسان ، با بهره‌برداری منطقه یک آزادراه تهران-شمال حجم بار ترافیکی در جاده چالوس ، هراز و آزادراه قزوین - رشت ، کاهش پیدا خواهد کرد . قطعات دوم و سوم آزادراه تهران - شمال نیز باعث می‌شود مسافران جاده علاوه بر امنیت ، بدون ترافیک در این آزادراه تردد کنند .
منطقه ۴ این آزادراه که منتهی به چالوس است در سال ۹۲ زیر بار ترافیک قرار گرفت و منطقه یک این آزادراه که از تهران آغاز می‌شود ، از انتهای بزرگراه درون‌شهری آزادگان در تهران آغاز می‌شود و به منطقه شهرستانک به‌طول ۳۲ کیلومتر منتهی می‌شود و مهم‌ترین و موثر‌ترین بخش این آزادراه است که چهار هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان از منابع اعتباری دولت و بنیاد مستضعفان هزینه شده است و نزدیک به ۱۰ هزار میلیارد تومان ارزش روز این ابر پروژه عمرانی است . با تلاش خوبی که طی چند سال گذشته بعد از اینکه این پروژه ، سال‌ها در رکود بود و ابتدای سال ۹۴ با برنامه منظم و هماهنگی دولت و بنیاد مستضعفان ، پیمانکاران ایرانی موفق شدند در عرض ۵ سال پیشرفت فیزیکی این پروژه را به ۱۰۰ درصد برسانند .
منطقه یک آزادراه تهران - شمال به طول ۳۲ کیلومتر فاصله فعلی را حدود ۶۰ کیلومتر کوتاه می‌کند . به واسطه کوتاهی مسیر نزدیک به ۱ ساعت و نیم نیز زمان کوتاه می‌شود . ۵۰ درصد این مسیر آزادراهی ۴ خطه تونل کشی شده یعنی ۳۲ کیلومتر آن تونل است به علاوه ۳ کیلومتر پل‌های بسیار بزرگ و ۸ کیلومتر دیوارهای حائل بسیار بلند نیز در این آزادراه ساخته شده است .
با توجه به اینکه در طول مسیر سازه‌های عظیمی ساخته شده که می‌توان از آن به‌عنوان یک شاهکار بزرگ مهندسی یاد کرد ، از منطقه یک آزادراه تهران - شمال به‌عنوان پروژه نمونه ، برای صدور خدمات فنی - مهندسی استفاده کرد . در ضمن آزادراه تهران - شمال اولین آزادراه هوشمند کشور است که تمام موارد به کار رفته در طول مسیر به‌صورت مکانیزه و هوشمند کنترل می‌شود .
منطقه دو آزادراه تهران - شمال به‌طول ۲۲ کیلومتر هم‌اکنون توسط پیمانکاران ایرانی در حال پیشرفت بوده و طولانی‌ترین تونل کشور به‌طول ۶/۵ کیلومتر در این منطقه همزمان با اجرای منطقه یک با روند خوبی در دست اجرا است و هم‌اینک از پیشرفت فیزیکی ۳۱/۵ درصدی برخوردار است و طبق پیش‌بینی مسئولان امید است یک باند این منطقه تا دو سال آینده زیر بار ترافیک قرار گیرد .
در پایان باید توجه داشت که با همت و اتکا به دانش و توان داخلی منطقه یک آزادراه تهران - شمال این اَبَرپروژه عمرانی کشور آماده بهره‌برداری شده و پیمانکاران ، مهندسان و کارگران ایرانی در واقع توانستند ، افسانه آزادراه تهران - شمال را به واقعیت تبدیل کنند و قدرت مهندسی کشور را به رخ جهانیان بکشند .
کاوه همتی فرد
