تشریح آخرین وضعیت هماهنگی احداث خطآهن شلمچه - بصره
با تکمیل خطآهن بین شلمچه تا بصره و ساخت یک پل بازشونده بر روی اروندرود (پل ریلی بازشو به طول ۸۰۰ متر)، اتصال ریلی کشور ایران از طریق خرمشهر به عراق و کشورهای شرق مدیترانه بدون انقطاع برقرار می‌شود و تحولی بزرگ در زمینه ترانزیت و تبادل کالا و مسافر رخ خواهد داد .
به گزارش پرتال حمل و نقل ، وزیر راه و شهرسازی با تأکید بر اینکه دولت هیچ مشکلی در تأمین مالی احداث خطآهن شلمچه - بصره ندارد ، گفت : نقشه اجرایی پل اروندرود در حال تهیه است . همچنین مقرر است دولت عراق بخشی از اقلام خطآهن شلمچه - بصره را تأمین کند .
محمد اسلامی در تشریح آخرین وضعیت هماهنگی احداث خطآهن شلمچه - بصره و توافقات طرف عراقی با ایران اظهار داشت : بعد از تفاهمات کلی که در سال ۹۴ بین ایران و عراق درباره این خطآهن صورت گرفته بود ، در سفری که رئیس‌جمهور کشورمان اخیراً به عراق داشت و اینجانب نیز با وی همراه بودم ، یک تفاهم‌نامه اجرایی مکمل در حضور رؤسای جمهور دو کشور امضا شد و این تفاهم‌نامه مبنای حرکت و پیگیری ما درباره احداث این خطآهن قرار گرفت .
وزیر راه و شهرسازی با اشاره به مزایای احداث این خطآهن ادامه داد : ما بلافاصله نماینده‌های خود را تعیین و معرفی کردیم و از طرف عراقی هم خواستیم نماینده‌های خود برای پیگیری امور این خطآهن را معرفی کند تا مباحث مربوط به سرمایه‌گذاری را دنبال کنند .
شرایط استرداد هزینه ساخت خطآهن شلمچه - بصره را به عراق اعلام کردیم
وی ادامه داد : طی توافقات مقرر شد ایران در احداث این خطآهن سرمایه‌گذاری کند و دولت عراق هم طبق ضوابط و شرایطی که ما تفاهم می‌کنیم ، پول سرمایه‌گذاری را به ایران مسترد کند .
دولت عراق بخشی از اقلام خطآهن شلمچه - بصره را تأمین می‌کند
اسلامی درباره اجرایی شدن پروژه بیان کرد : ما کارهای پیش‌دستانه را آغاز کردیم ، شرکت پیمانکار را معرفی کرده‌ایم تا در بصره زمین و مسیر را به این شرکت تحویل دهند و گام‌های اجرایی را برداشتیم ؛ البته طرف عراقی هم پذیرفت که اقلامی را از پروژه ، برای ما تأمین کند و تحویل دهد که این در تسریع اجرای کار ، مؤثر است .
وی با بیان اینکه برای هماهنگی در احداث این خطآهن چند دوره مذاکره با وزیر حمل‌ونقل عراق انجام داده‌ایم ، افزود : همچنین مدیران راه‌آهن عراق را به ایران دعوت کردیم ، جلسات چندجانبه با راه‌آهن ایران و عراق انجام شد ، تدارکات لازم دیده شد ، طرف عراقی هم آنها مطالعاتی انجام داده است و نقشه‌هایی برای این مسیر دارند که مقرر شد این مطالعات هم مبادله شود . هفته گذشته نیز تیم فنی ما در عراق با طرف عراقی مذاکراتی درباره این خطآهن داشت .
سرمایه‌گذاری ۴۰ درصدی بنیاد در خطآهن شلمچه - بصره
اسلامی با اشاره به سرمایه‌گذاری بنیاد مستضعفان در پروژه خطآهن شلمچه - بصره ، افزود : ما همزمان تفاهم‌نامه‌ای با بنیاد مستضعفان برای احداث این خطآهن امضا کردیم ، در این پروژه ریلی بنیاد ۴۰ درصد و دولت ۶۰ درصد سرمایه‌گذاری‌می‌کنند تا پروژه به صورت ترکیبی و مشترک انجام شود . همچنین ملاحظاتی که درباره این خطآهن وجود داشت و مطالعاتی که باید صورت می‌گرفت ، از سوی مشاوران در دستور کار قرار گرفت ، در حال حاضر مدیر پروژه معرفی شده است .
نقشه اجرایی پل اروندرود در حال تهیه است
وی اضافه کرد : الزام کرده‌ایم مشاور هرچه سریع‌تر نقشه‌های اجرایی پل را تهیه کند ، چون بیشترین بخشی که در اجرای این خطآهن زمان‌بر است ، پل‌هایی است که باید روی اروندرود و به ویژه از روی نهرهای مسیر تا بصره احداث شود .
کندی عراقی‌ها در انجام هماهنگی احداث خطآهن شلمچه - بصره
اسلامی اظهار داشت : در حال حاضر گفت وگوها با طرف عراقی و بنیاد مستضعفان ادامه دارد ، فرآیند پیگیری از طرف ما پرسرعت است ، ما با شور زیاد احداث این خطآهن را دنبال می‌کنیم اما پاسخ‌ها و دریافت‌های طرف عراقی خیلی ضعیف و کند است . البته در سفرهای نخست‌وزیر عراق به کشورمان مجدداً تأکید بر تسریع در اجرای این خطآهن انجام شد ، از وی خواسته شد دستور تسریع در احداث خطآهن را به همکارانشان بدهد ، در این راستا امیدوارم مسائل دیپلماتیک و سیاسی موجب تسهیل‌گری اجرای پروژه خصوصاً از سوی طرف عراقی شود .
پیگیری جدی وزارت خارجه درباره خطآهن شلمچه - بصره
وی با بیان اینکه احداث این خطآهن هماهنگی زیادی نیاز دارد ، اضافه کرد : وزارت امور خارجه نیز خیلی جدی دنبال این کار است و در واقع به‌روز پروژه را دنبال می‌کند تا موانع دیپلماتیک و غیرفنی رفع شود و پروژه به مرحله‌ای برسد که کار فیزیکی و روی زمین ، آغاز شود .
بازگشت سرمایه بنیاد از محل درآمد عبور قطارها
اسلامی اظهار داشت : بازگشت سرمایه بنیاد مستضعفان در این پروژه ریلی ، از محل درآمد خط بابت حمل بار و مسافر است ؛ هر قطاری که روی این خطآهن سیر کند ، در واقع برای سرمایه‌گذار درآمد دارد . در قراردادهایی که با سرمایه‌گذاران منعقد می‌کنیم ، اگر در آزادراه‌ها باشد ، چون عوارض به صورت نقدی و ملموس پرداخت می‌شود سرمایه‌گذار با اشتیاق بیشتری جذب می‌شود و حس بهتری برای سرمایه‌گذاری دارد اما در خطوط ریلی ، به هر حال بازده طولانی‌تر است .
وی اضافه کرد : این موضوع پس از احداث خط به شرکت راه‌آهن مربوط می‌شود به هر حال پول سیر را ابتدا راه‌آهن دریافت می‌کند ، در واقع شرکت راه‌آهن زیرساخت را می‌سازد و شرکتی که از روی ریل عبور می‌کند ، بابت حق دسترسی ، رقمی را می‌پردازد ، حال این پرداخت‌ها به عنوان بازگشت سرمایه برای مدت معین در این خط در نظر گرفته می‌شود .
هیچ مشکلی در تأمین مالی احداث خطآهن شلمچه - بصره نداریم
وزیر راه و شهرسازی در پاسخ به این سؤال که از نظر تأمین سهم دولت ، وزارت راه و شهرسازی مشکلی ندارد ؟ بیان کرد : خطآهن شلمچه - بصره امسال از سوی دولت تأمین مالی دارد و مشکلی از این بابت نداریم .
احداث راه‌آهن ایران - کربلا به دلیل قرابت‌‌های فرهنگی و دینی دو کشور دوست و برادر ایران و عراق ، بسیار ضروری است ؛ سالانه تعدادی زیادی از ایرانیان مشتاق زیارت ابا عبدالله (ع) به کربلا سفر می‌کنند ، همچنین شیعیان عراق نیز برای زیارت حرم امام رضا (ع) شوق فراوانی دارند ، در این راستا در کنار مسیرهای جاده‌ای ، تکمیل خطوط ریلی بین ایران و عراق نیازمند اهتمام ویژه دولت‌های دو کشور است .
در این بین خطآهن شلمچه - بصره یکی از حلقه‌های مفقوده مسیر ریلی ایران به عراق محسوب محسوب می‌شود که باید تکمیل شود ؛ قرار است ، این مسیر ریلی پس از ۸ سال بلاتکلیفی ، پس از تفاهمات دولت ایران و بنیاد مستضعفان با پیمانکاری و سرمایه‌گذاری بنیاد و دولت ساخته شود .
اتصال راه‌آهن خرمشهر به شلمچه به طول ۱۷ کیلومتر در سال ۹۰ انجام شد و ادامه این خط ریلی از شلمچه تا شهر بصره عراق به طول حدود ۳۲ کیلومتر در خاک عراق باقی ماند .
در حال حاضر ، خط ریلی از بصره تا کربلا فعال است ، اما به دلیل عدم اتصال شلمچه تا بصره ، در اربعین سال‌های قبل، زائران ایرانی خود را با قطار به مرز شلمچه می‌رساندند و پس از پیمودن این مسیر ۳۲ کیلومتری تا راه‌آهن بصره با اتوبوس ، مجدداً با قطار عراقی به سمت کربلا راهی می‌شدند .
با تکمیل خطآهن بین شلمچه تا بصره و ساخت یک پل بازشونده بر روی اروندرود (پل ریلی بازشو به طول ۸۰۰ متر)، اتصال ریلی کشور ایران از طریق خرمشهر به عراق و کشورهای شرق مدیترانه بدون انقطاع برقرار می‌شود و تحولی بزرگ در زمینه ترانزیت و تبادل کالا و مسافر رخ خواهد داد .
یکم خردادماه ۹۸ بود که هیئت وزیران به پیشنهاد وزارت راه و شهرسازی تصویب کرد که شرکت ساخت و توسعه زیربنا‌های حمل و نقل کشور به نمایندگی از وزارت راه و شهرسازی مجاز است به منظور تأمین مالی پروژه راه‌آهن شلمچه - بصره به طول تقریبی (۳۵) کیلومتر و پل بزرگ در مسیر آن با برآورد تقریبی ۶ هزار میلیارد ریال تا مرحله بهره‌برداری نسبت به انعقاد قرارداد به صورت (BLT) شامل طراحی و احداث پل و مسیر راه‌آهن (شامل زیرسازی و روسازی) و راه‌اندازی تا تحویل آن با شرکت پروژه احداث راه‌آهن و پل شلمچه - بصره به سهامداری بنیاد مستضعفان با رعایت قوانین و مقررات مربوط اقدام نماید .
براساس این تصویب نامه ، تأمین ۶۰ درصد منابع مالی مورد نیاز برای ایجاد پروژه و تأسیسات جانبی مربوط تا تحویل دایم ، راه‌اندازی و تسویه حساب کامل هزینه‌ها برعهده شرکت طرف قرارداد و تأمین ۴۰ درصد دیگر منابع مالی موردنیاز از محل ردیف اعتباری برعهده شرکت (شرکت ساخت) است که به تناسب پیشرفت پروژه و براساس قرارداد به شرکت طرف قرارداد پرداخت می‌شود .
همچنین طرف عراقی متعهد به تأمین و آزادسازی اراضی مورد نیاز شامل اراضی مسیر و حریم ایستگاه‌ها و کارگاه‌ها و تأمین آب و برق کارگاه‌ها و همچنین تأمین ریل ، تراورس و دوراهه (سوزن) مورد نیاز برای روسازی و تجهیزات علایم و ارتباطات این خط ریلی شده است .
دوره واگذاری معادل ۱۲۰ ماه مشتمل بر ۲۴ ماه دوره احداث و تکمیل تا مرحله تحویل برای بهره‌برداری و ۹۶ ماه دوره واگذاری منافع بهره‌برداری - دوره پرداخت اقساط اجاره (شامل اصل سرمایه و سود مصوب) به شرکت طرف قرارداد خواهد بود .