حرکت ، دستاورد سفر هند

فضای سکون و ایستایی در ایران نه تنها همگان را نگران که عصبی ساخته‌است . با این همه مفهوم حرکت در دستور کار ملی قرار نگرفته‌است . نه حرکت اجتماعی ، فرهنگی و اندیشه‌ای و یا حرکت بین نسلی دیده می‌شود . نه حرکت آدم‌ها و کالا بر فراز مرزها و بین ملت‌ها به آسانی انجام می‌شود و نه حرکت و جابجایی در درون شهرها و بین شهرها روان است .

امروز به دعوت مؤسسه‌ی ملی تحول هند که رییس آن در حکم معاون نخست‌وزیر است در کنفرانس جابجایی جهانی با شعار حرکت در دهلی‌ شرکت کرده‌بودم . نحوه برگزاری کنفرانس که با حضور نخست وزیر هند افتتاح شد و سخنانی که در آن عنوان شد ، هم آموزنده بود و مایه عبرت و هم آه از نهاد آدمی بالا می‌آورد که چرا تا بدین حد در سطح رسمی ما از درک مساله‌های اولیه ایران عاجزیم .

کنفرانس با سخنان رییس مؤسسه آغاز شد . او حرکت را به مفهوم فیزیکی و انتزاعی آن مایه اصلی توسعه ، صلح ، امنیت ، رفاه ، اشتغال ، فراوانی و عدالت خواند . نکته‌ی جالب انتخاب سخنرانان بعدی و نحوه بیان مساله بود . بجای مقام‌های رسمی و دولتی، اولین سخنران یک سینماگر هندی بود که حرکت را بر فراز زمان و نحوه تحول هند و چگونگی سازگاری با مفهوم‌های مدرن تبیین می‌کرد و با حمل‌ونقل چند وجهی پایان بخشید . تعدادی از سخنرانان بعدی مدیران ارشد شرکت‌های بزرگ جهانی چون هوندا ، هیوندایی ، سوزوکی ، تویوتا ، فورد ، تاتا ، بوش ، MG، یک شرکت تولید موتور چینی که ۲۳% بازار چین را در اختیار داشت، یک فعال اجتماعی هندی و یک جوان هندی که یک کسب‌وکار نوپا را برپا کرده‌بود بودند . محور تمام سخنان ، فناوری‌ها جدید بر پایه حمل‌ونقل عمومی از پیاده و دوچرخه گرفته تا خودرو و قطار و کشتی و هواپیما با بلیط مشترک ، برقی‌سازی ، استفاده از فیول سل و موتورهای هیبریدی ، هوشمندسازی حمل‌ونقل و ایمنی بود .

اهداف زیست محیطی که برای سال‌های ۲۰۲۰، ۲۰۲۵ و ۲۰۵۰ با هدف کاهش نوددرصدی آلودگی با گا‌م‌های مشخص و برنامه‌های روشن، امیدوار و قانع کننده ارائه می‌شد ؛ آن هم در دهلی که جزء آلوده‌ترین شهرهای دنیاست. نحوه پیوند دادن بین توسعه‌ی شهری ، توسعه روستایی ، کشاورزی ، صنعت و خدمات و هم‌چنین مدل‌های بین‌المللی تامین مالی خیره‌کننده بود . ابداع شعار یک جاده یک ملت نشانگر توجه به همبستگی اجتماعی بود . گردِ هم‌ آوردن غول‌های خودروسازی و حمل‌ونقلی جهان برای در میان گذاشتن مشکل هند با آنان و جلب مشارکت آنان در حل مسائل بیانگر تحول شگرفی بود که در نگاه و رویکرد هندیان به فهم مساله و نحوه‌ی حل آن بود . در پایان، مودی نخست‌وزیر هند پس از شنیدن سخن تمام سخنرانان ، پشت تریبون قرار گرفت . او شعار محوری هند را جابجایی و حرکت به مفهومِ عام آن اعم از حرکت بر فراز زمان و مکان ، حرکت فیزیکی و معنایی ، اجتماعی و سیاسی ، دانش و فناوری و یا حرکت بین نسلی و نگاه به آینده عنوان کرد و به‌زیبایی مفهوم حرکت را در برنامه‌ی توسعه‌‌ی هند تبیین کرد .

با خود در باره‌ی راز این اجماع بین نخبگان هند و توان جلب مشارکت بین‌المللی آنان می‌اندیشیدم . دیدم جز تغییر انگاره و یا به عبارت دیگر پاردایم شیفت در نگاه به جامعه و شیوه‌ی حکمرانی چیز دیگری نیست . راز موفقیت آنان را در نوع نگاه‌شان به مفهوم هند و درک درست آنان از هویت تاریخی و مکانی هندیان و مفهوم ملی در هند که همبستگی اجتماعی را در این شبه‌قاره موجب شده ، شناخت درست از موقعیت هند در تاریخ و سطح جهان و در موقعیت کنونی و توان تعامل سازنده آنان با جهان یافتم. من ریشه‌ی گسترش نزاع‌ها، کاهش سرمایه و گسترش شکاف‌های اجتماعی و بینِ نسلی ، بی‌اعتمادی عمومی به یکدیگر و حاکمان ، به‌خطرافتادن صلح اجتماعی و فرسایش امید و حتی چالش‌های اقتصادی موجود در جامعه ایران را در نداشتن درک درست از مفهوم حرکت می‌دانم .

در حوزه‌ی اقتصاد بجای رویکرد حرکت و تحول ، توقف قانون ، سرکوبِ مالکیت ، سرمایه و قیمت همواره انگاره‌ی برگزیده رسمی بوده و شوربختانه ، در شرایط جاری نیز همین سیاست از سوی سه قوه انتخاب شده‌است . آنان‌که ایران را بریده از جهان می‌خواهند از درک ابتدایی مفهوم ایران عاجزند . باید حرکت کرد و گرنه دیگران ما را در زیر چرخ‌های خود له خواهند کرد . من راهِ چاره را در بازخوانی فرهنگ و تمدن ایران‌شهری که به مفهوم حرکت بر فراز زمان و مکانِ ایران ، بازتعریف هویتی ایرانیان ، موقعیت یابی جدید ایران در سطح منطقه و جهان و ایفای نقش فعال در استقرار صلح و توسعه‌ی ملی ، منطقه‌ای و جهانی است می‌دانم .

ما زنده به آنیم که آرام نگیریم

موجیم که آسودگی ما عدم ماست.