حضور پررنگ خطوط حمل و نقل ایران در راه ابریشم جدید
در حالی که خاورمیانه به یکی از محورهای ژئوپلتیک فعالیت‌های پکن بدل شده ، موقعیت ژئواستراتژیک ایران این کشور را به یک نقطه مهم و کلیدی در مسیر جاده ابریشم جدید به اروپا تبدیل کرده است و در راستای تقویت روابط اقتصادی و سیاسی پکن با تهران، دلیل خوبی هم برای اتخاذ این رویکرد وجود داشته است : ایران نه تنها یک تامین کننده مهم نفت و گاز به شمار می‌رود بلکه در موقعیت ژئواستراتژیک مهمی برای پروژه جاده ابریشم جدید قرار گرفته است .
به گزارش پرتال حمل و نقل ، نقش خطوط ریلی ، جاده‌ای و بنادر ایران در راه ابریشم جدید با ابتکار کمربند - راه که ۶۵ کشور و بیش از نیمی از جمعیت جهان را در برگرفته و در حدود ۴۰ درصد اقتصاد جهان را شامل می‌شود در مسیرهای پیشنهادی بیش از پیش پر رنگ شده است .
جاده ابریشم یا راه ابریشم ، شبکه راه‌های به‌هم‌پیوسته با هدف گسترش روابط بازرگانی بود که شرق ، غرب و جنوب آسیا را به شمال آفریقا و شرق اروپا پیوند می‌داد . جاده ابریشم از چین آغاز و پس از عبور از آسیای میانه ، ایران ، عراق و ترکیه به دریای مدیترانه متصل و نهایتا به روم ختم می گردید .
این مسیر تا سده پانزدهم میلادی به مدت ۱۷۰۰ سال ، بزرگ‌ترین شبکه بازرگانی دنیا بود و نخستین کسی که نام راه ابریشم را در سال ۱۸۷۷ میلادی ، برای این مسیر برگزید ، جغرافی‌دان آلمانی به نام «فردیناند ریختوفن» بود .
مسیر قدیم راه ابریشم
گستره راه ابریشم جدید
راه زمینی جاده ابریشم از چین و کشورهای جنوب شرقی آسیا شامل اندونزی و ویتنام آغاز می‌شود و با عبور از کشورهای هند ، پاکستان ، آسیای میانه ، ایران و ترکیه در آسیا امتداد و تا کشورهای اروپای شرقی و ایتالیا ادامه می‌یابد . همچنین راه دریایی جاده ابریشم نیز از آسیای جنوب شرقی شروع شده و در ادامه از اقیانوس هند ، شرق آفریقا ، دریای سرخ ، و با عبور از کانال سوئز ، دریای مدیترانه تا ایتالیا و اسپانیا ادامه می‌یابد .
در مجموع گستره ابتکار کمربند - راه ؛ ۶۵ کشور و بیش از نیمی از جمعیت جهان را در برگرفته و در حدود ۴۰درصد اقتصاد جهان را شامل می‌شود .
ابتکار «کمربند-راه» فرا حمل‌ونقلی بوده و طبق سند منتشر شده از سوی کمیسیون ملی توسعه و اصلاحات چین (NDRC) ، طیف وسیعی از همکاری ها در حوزه های مختلفی از جمله انرژی ، زیرساخت ، فرهنگ ، ارتباطات ، آموزش ، کشاورزی ، گردشگری ، ساخت تجهیزات و ماشینآلات ، انرژیهای تجدید پذیر ، صنعت ، محیط زیست ، همکاری های پولی و بانکی ، مبادلات مالی و حمل و نقل را شامل می شود .
طرح کمربند - راه (مسیر جدید ابریشم)
خط آبی : نشان دهنده پهنه راه ابریشم دریایی
خطوط قرمز : ۶ کریدور زمینی
نقطه چین سیاه و خاکستری : خطوط ریلی
خطوط سبز رنگ : خطوط لوله گاز
خطوط سیاه رنگ : خطوط لوله نفت
مسیرهای پیش بینی شده در راه ابریشم جدید
طبق نقشه فوق ۷ مسیر جدید در کریدور بین‌المللی راه ابریشم در نظر گرفته شده است تا فرایند ترانزیت و حمل‌ونقل از طریق آن‌ها بین شرق و غرب جریان یابد .
چین (Beijing/Tianjin/Hebei ) - مغولستان (Hohhot) - روسیه (غرب)
چین (Lianyungang) - روسیه - اروپا (Rotterdam)
چین (Xinjiang) - آسیای مرکزی - ایران - آسیای غربی (استانبول)
چین (Nanning) - منطقه هند و چین
چین (Kunming) - میانمار(Mandalay) - بنگلادش (Dhaka) - هند (Kolkata)
چین (Kashgar) - پاکستان (Gwadar)
جاده ابریشم دریایی
بودجه راه ابریشم جدید
کل اعتبارات در نظر گرفته شده برای صندوق راه ابریشم طبق اعلام چین سرمایهای معادل ۴۰ میلیارد دلار است . در سرمایه اولیه ۱۰ میلیارد دلاری این صندوق ۶.۵ میلیارد دلار سهم اداره دولتی ارز (از طریق هلدینگ سرمایه گذاری پاراسول) ، ۱.۵میلیارد دلار سهم شرکت سرمایه گذاری چین (از طریق شرکت سرمایه گذاری سرس) ، ۱.۵ میلیارد دلار هم سهم بانک صادرات و واردات چین و ۵۰۰ میلیون دلار سهم بانک توسعه چین (از طریق شرکت سرمایه گذاری توسعه چین) است .
اهداف تشکیل صندوق
هدف از تشکیل این صندوق عمدتا سرمایه گذاری و حمایت مالی از تجارت و همکاری های اقتصادی در چارچوب طرح کمربند اقتصادی جاده ابریشم و جاده ابریشم دریایی قرن بیست و یکم که بعد ها «ابتکار یک کمربند ، یک راه» نامیده شد را فراهم می نماید .
این صندوق اساسا برای افزایش موقعیتها و توسعه چین و کشورهای واقع در ابتکار «یک کمربند ، یک راه» با همکاری شرکت ها و موسسات مالی داخلی و بین المللی طراحی شده و در واقع این ، صندوقی برای سرمایه‌گذاری و توسعه بلندمدت و میانمدت در طرح‌های جمهوری خلق چین و کشورهای میزبان طرح کمربند - راه است . همچنین استفاده از انواع اشکال سرمایه‌گذاری و تامین مالی مانند سرمایه گذاری در سهام ، بدهی و یا تاسیس صندوقهای مشترک قابل انجام است .
نقش ایران در راه ابریشم جدید
ابتکار کمربند - راه چین از طریق مسیرهای پیشنهادی زیر می تواند در مسیر شرق به غرب از چین به سمت اروپا امتداد یابد :
اتصال بنادر چین از طریق دریا به بنادر جنوبی کشور به ویژه بندر چابهار در دریای عمان و در ادامه اتصال آن به اروپا ، آسیای میانه و قفقاز
مسیر ریلی چین - قزاقستان - ترکمنستان - ایران - ترکیه - اروپا
مسیر چین - قزاقستان - قرقیزستان - ازبکستان - ترکمنستان - ایران - ترکیه - اروپا
مسیر چین - قرقیزستان - ازبکستان - ترکمنستان - ایران - ترکیه - اروپا
مسیرهای آتی
در ادامه می‌توان به این نکته اشاره داشت که در صورت سرمایه‌گذاری در پروژههای نیمه تمام و همچنین فراهم آوردن زیرساخت ریلی و جاده‌ای مناسب در کشورهای حوزه آسیای مرکزی و افغانستان طرح ابتکار کمربند-راه میتواند از مسیرهای دیگری همچون موارد زیر گذشته و پس از عبور از خاک ایران به سمت اروپا امتداد یابد . و این مسیرها عبارتند از :
مسیر چین - قزاقستان - قرقیزستان - ازبکستان - افغانستان - ایران - ترکیه - اروپا
مسیر چین - قرقیزستان - ازبکستان - افغانستان - ایران - ترکیه - اروپا
مسیر چین - قرقیزستان - تاجیکستان - افغانستان - ایران (KTAI+China) - ترکیه - اروپا
لذا در حالی که خاورمیانه به یکی از محورهای ژئوپلتیک فعالیت‌های پکن بدل شده ، موقعیت ژئواستراتژیک ایران این کشور را به یک نقطه مهم و کلیدی در مسیر جاده ابریشم جدید به اروپا تبدیل کرده است و در راستای تقویت روابط اقتصادی و سیاسی پکن با تهران ، دلیل خوبی هم برای اتخاذ این رویکرد وجود داشته است : ایران نه تنها یک تامین کننده مهم نفت و گاز به شمار می‌رود بلکه در موقعیت ژئواستراتژیک مهمی برای پروژه جاده ابریشم جدید قرار گرفته است .
در پایان باید به این نکته اشاره کرد که چین به موقعیت ژئواستراتژیک ایران که در مرز دریای خزر و خلیج فارس قرار گرفته علاقمند است و این موقعیت چین را قادر می‌سازد تا طرح یک کمربند یک جاده را محقق سازد . نتیجه اینکه، سرمایه‌گذاری در بخش حمل‌ونقل با هدف تبدیل ایران به تقاطع کریدورهای بین‌المللی یکی از ضرورت‌های این مقطع از تاریخ کشورمان است . اقدام مهمی که علاوه بر تقویت مزیت‌های ترانزیتی این سرزمین و به تبع آن ایجاد وابستگی میان کشورهای منطقه و جهان به ایران ، ایجاد اشتغال در میان نیروهای انسانی داخلی ، ترویج فرهنگ ایرانی و نمایش امنیت کشور به جهانیان، درآمد بسیار زیادی را نیز وارد کشور خواهد کرد .
