لجستیک : عنصر مهم در توسعه عمان
در حال حاضر عمان توافقنامه تجارت آزاد (FTA) را با ایالات متحده منعقد کرده است و همچنین طرف مذاکره بین شورای همکاری خلیج و سنگاپور است . علاوه بر این ، عمان در حال حاضر در حال مذاکرات FTA با چین ، نیوزیلند و استرالیا ، و همچنین گفت وگوی به ظاهر بی پایان بین شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه تجارت آزاد اروپا می باشد .
موقعیت جغرافیایی استراتژیک عمان مدت هاست این کشور را به عنوان مرکز تجارت ، و اتصال خاورمیانه به پاکستان و شبه قاره هند در شرق ، ایران در شمال و آفریقا در جنوب مطرح کرده است . موقعیت کلیدی عمان بیانگر این واقعیت است که تنها عضو شورای همکاری خلیج فارس است که در خارج از خلیج عربستان واقع شده ، به این معنی که کشتی های باربری که در بنادر عمان به دنبال اسکله هستند نباید از طریق تنگه حساس سیاسی هرمز عبور کنند . و اما اخیرا ، با پیروی از ابتکار "Tanfeedh"، عمان شروع به استفاده کامل از موقعیت استراتژیک خود کرده و فرصت های ارائه شده توسط خود را به عنوان مرکز اصلی لجستیک در خاورمیانه با تمایل به تبدیل شدن به بازیکن بزرگ جهانی در این بخش معرفی نموده است . گرچه پیش از Tanfeedh ، افتتاح فرودگاه جدید بین المللی مسقط که مدت طولانی در انتظار افتتاح بوده ، در اواخر امسال برنامه ریزی شده و هدف بلندپروازانه آن قرار گرفتن در میان ۲۰ کشور جهان تا سال ۲۰۲۰ است .
در صحار و دوکم ، امکانات بندر به سرعت در حال توسعه است، ظرفیت حمل و نقل محموله ها و کانتینرها را افزایش می دهد . وضعیت کنونی قطر انگیزه مضاعفی ایجاد کرده ، همچنین کالاهای دیگری که از دیگر بناد خلیج فارس به سمت بنادر عمان تغییر مسیر دهند هم در نظر گرفته شده اند .
در واقع تجارت میان عمان و قطر در نیمه دوم سال ۲۰۱۷ تقریبا ۲۰۰۰ درصد افزایش یافته است . Tanfeedh تعدادی از مسائل در بخش لجستیک عمان را شناسایی کرد که باید به منظور کمک به توسعه مورد توجه قرار گیرد . اینها عبارت بودند از : بازده معاملات تجاری ، اتصالات و ظرفیت ، زیرساخت ها و رقابت .
بازده معاملات ، بدون شک ، یک عنصر مهم است و دولت در حال حاضر اقدامات مهمی در حل این مسئله با معرفی «پنجره یکپارچه برای ترخیص و بازرسی گمرکی» یا «بیان» انجام داده است . پلت فرم دیجیتال طراحی شده است که اجازه می دهد تمام فرایندهای ترخیص و بازرسی گمرکی به صورت هماهنگ با هدف کاهش دوره ترخیص کالا از گمرک از ۸ روز تا کمتر از یک روز. دولت در حال حاضر برای پیاده سازی این سیستم در سراسر ادارات و وزارتخانه های وابسته آن به منظور تسهیل تجارت تلاش می کند.
به منظور افزایش راندمان و بهره وری در توسعه لجستیک ، دولت ایجاد شرکت Oman Logistics Company Group SAOC (Asyad) با مسئولیت مدیریت بخش لجستیک را تعهد کرده است . در حال حاضر وزارت دارایی ضمن مالکیت شرکت های اداره پست عمان ، کشتی رانی عمان، شرکت ملی فری ، بندر دوکم ، بندر صلاله و بندر صحار ، آنها را مدیریت می کند - برخی از کسب و کارهایی که در حصول اطمینان از اینکه عمان از پتانسیل خود به عنوان یک مرکز لجستیک بهره می گیرد اهمیت دارند .
Asyad اخیرا مجوز وزارت حمل و نقل و ارتباطات را برای مدیریت و اپراتوری بندر سلطان قابوس در مسقط را اخذ کرده است که قرار است در آینده نزدیک به توسعه مجدد آن اقدام نماید . برخی از سایر پروژه های لجستیکی کلیدی که در حال توسعه در عمان می باشند عبارتند از :
بندر دوکم : با ۲۱۰۰ متر اسکله ، عمق آبی که دارای پتانسیل تبدیل شدن به یک مرکز لجستیک جهانی می باشد و جزء کلیدی منطقه ویژه اقتصادی دوکم است .
شهر لجستیکی خزائن : باموقعیت استراتژیک در استان جنوبی بتینه واقع شده و به عنوان یک "شهر لجستیکی در کلاس جهانی"، قرار است خزائن در سال ۲۰۱۸ عملیاتی شود .
ریل عمان : توسعه یک شبکه راه آهن ملی ۲۱۴۴ کیلومتری پیشنهاد شده است که سه بندر اصلی سلطنت عمان را به مناطق صنعتی و همچنین سایر شبکه های GCC متصل می کند .
توسعه بندر صلاله : قصد دارد ظرفیت بندر را با ۵۰ درصد افزایش دهد ، از ۵ تا ۷.۷ میلیون واحد معادل بیست فوت (TEU) و موقعیت صلاله را به عنوان یکی از بنادر کلیدی خاورمیانه تقویت کند .
پروژه دهکده کالای فرودگاه بین المللی مسقط : شکل گیری بخش جدید فرودگاه بین المللی مسقط ، دهکده کالا شامل ترمینال حمل و نقل هوایی برای واردات ، صادرات ، بازرسی و حمل و نقل پستی و مراکز ترانزیت می باشد .
به عنوان نکته نهایی قابل توجه ، نقش توافقنامه های تجاری عمان با سایر کشورها و نهادهای منطقه ای نباید در پیشبرد بخش لجستیک سلطنت عمان کم اهمیت انگاشته شود . در حال حاضر عمان توافقنامه تجارت آزاد (FTA) را با ایالات متحده منعقد کرده است و همچنین طرف مذاکره بین شورای همکاری خلیج و سنگاپور است . علاوه بر این ، عمان در حال حاضر در حال مذاکرات FTA با چین ، نیوزیلند و استرالیا ، و همچنین گفت وگوی به ظاهر بی پایان بین شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه تجارت آزاد اروپا می باشد .
توسعه موافقت نامه های FTA با کشورهای مختلف احتمالا جریان تجارت را از طریق عمان افزایش می دهد و در نتیجه نیاز به یک بخش لجستیک پیچیده را افزایش می دهد .
مانند بخش های دیگری که Tanfeedh روی آنها متمرکز شده است ، لجستیک اهمیت چشمگیری به عنوان یک صنعت مهم در عمان دارد بویژه موقعیت جغرافیایی مطلوب آن . با این اوصاف ، کارهای زیادی باید انجام بشود و حیاتی است که دولت به حمایت خود از پروژه های شاخصی مانند فرودگاه بین المللی مسقط و شبکه ریلی ، توسعه بنادر دوکم ، صحار و صلاله ادامه دهد تا مطمئن شود سرمایه گذاری های انجام شده به افزایش سهم بازار منجر می شود .
درس هایی که می آموزیم :
۱- اهمیت لجستیک در توسعه کشور به عنوان پیوند دهنده تمام قطعات پازل توسعه
۲- ارتباط موافقتنامه های تجاری و لجستیک
۳- اهمیت زیرساخت های مدهای مختلف حمل و نقل در توسعه لجستیکی کشور
۴- تعریف یک پروژه ملی برای توسعه لجستیک و الزام همه زیربخش ها برای همکاری
۵- اهمیت بکارگیری پنجره واحد گمرکی در توسعه لجستیک که خوشبختانه در ایران هم انجام شد
۶- اهمیت ایفای نقش منطقه ای و جهانی برای همه کشورها (نقشی که ایران متاسفانه فاقد آن است)
نویسنده : دکتر خسرو سرایی