کاهش تدریجی سهم ایران در ترانزیت کالای آسیا و جهان

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی Iranway ،‌ مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی با اشاره به کاهش ۳۲ درصدی ترانزیت زمینی ایران گفت : کشورهای همسایه به سرعت در حال ایجاد کریدورهای ترانزیتی جدیدی هستند که در بیشتر آنها ایران جایگاهی ندارد .

مهدی اشرفی امروز در چهارمین کارگروه لجستیک که در ساختمان شهید دادمان وزارت راه و شهرسازی برگزار شد ، اظهار داشت : وضعیت ترانزیت در کشور با بحران مواجه است ، در دو سال اخیر با کاهش ۳۲ درصدی ترانزیت زمینی (ریل و جاده) مواجه شده‌ایم و انتظار بهبود برای سال‌های بعد در صورت ادامه روند کنونی نباید داشت .

وی با اشاره به اینکه شرایط ترانزیت در کشور با این وضع موجود در سال‌های آتی بدتر می‌شود ، گفت : پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۰ میلادی ترانزیت در دنیا روند رو به رشد و باثباتی داشته باشد و تا سال ۲۰۳۰ میلادی شاهد افزایش رو به رشد مبادلات کالا در جهان باشیم .

مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی، اضافه کرد : تا سال ۲۰۳۰ میلادی شاهد رشد سالانه ۴.۷ درصدی ترافیک مسافر هوایی دنیا ، رشد ۵.۹ درصدی بار هوایی دنیا، رشد سالانه ۶ درصدی ، حمل کانتینری دنیا و ۲ برابر شدن GDP خواهیم بود . در ایران سهم ترانزیت در حمل‌ونقل بین‌المللی زمینی فعلاً ۴۲ درصد است که رقم پایینی محسوب می‌شود .

وی با اشاره به تهدیدهای ترانزیتی ایران و فرصت‌هایی که از دست می‌رود ، گفت : چین به دنبال ایجاد مسیرهای ترانزیتی جدید است و گام به گام آنها را مقرون به صرفه‌تر می‌کند به عنوان مثال جاده ابریشم یخی برای حمل محموله‌های انرژی و سوخت راه‌اندازی کرده است و این موجب افزایش رقبای ما می‌شود . ما در ایران در حال ساخت راه‌آهن خواف - افغانستان هستیم در حالی که افغانستان به دنبال تأسیس کریدور موافقت‌نامه لاجورد است که ایران در آن جایی ندارد و از طریق گرجستان یا ترکیه به اروپا متصل می‌شود .

اشرفی به سرمایه‌گذاری ۷۴۵ میلیون دلاری برای توسعه بندر ترکمن‌باشی اشاره کرد و گفت : کشورهای همسایه ما برنامه‌های ویژه‌ای برای توسعه ترانزیت خود و ایجاد مسیرهای مقرون به صرفه‌تر دارند و در این توسعه ترانزیتی آسیا جایگاه ایران در حال تضعیف است ؛ پروژه‌های توسعه ترانزیتی که در اطراف کشور ما اجرا می‌شود فقط یک پروژه نیست بلکه فرایندی است که نشان می‌دهد همه این تلاش‌ها در راستای ایجاد یک پروژه بزرگ است .

وی ادامه داد : اتصال ریلی باکو - تفلیس - کارس از طریق دریای خزر به اروپا و از مسیر ترکیه در حال انجام است و ظرفیت اولیه آن در پایان سال ۲۰۱۷ رقم ۶.۵ میلیون تن خواهد بود و ایران در این مسیر ترانزیتی جایگاهی ندارد . هیچ مسیر ترانزیتی روز اول مقرون به صرفه نیست اما به تدریج با تلاش و هزینه کشورها مقرون به صرفه می‌شود .

اشرفی به سرمایه‌گذاری ۸۵۰ میلیون دلاری روسیه در قطار ریلی سیبری اشاره کرد و گفت : در این پروژه نیز ایران سهمی در ترانزیت ندارد . برای همان راه ابریشم یخی برنامه‌های بلندمدت توسعه ترانزیت وجود دارد و قرار است در سال ۲۰۳۰ میلادی ۲۵ درصد کالاهای مبادلاتی بین دو قاره آسیا و اروپا از این مسیر عبور کند و این مسیری جدید برای اتصال آسیا به اروپا بدون در نظر گرفتن جایگاه ایران خواهد بود .

مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی ، افزود : مهمتر از همه طرح ابتکار کمربند - راه است که ۶۸ کشور به آن ملحق و متصل شده‌اند در حالی که بنادر جنوبی ایران در مسیرهای دریایی این ابتکار جایگاهی ندارد . توسعه بندر گوادر از دیگر تهدیدهای ترانزیتی ایران است که موجب تسهیل دستیابی چین به آب‌های آزاد مکران می‌شود . تا سال ۲۰۴۵ میلادی ظرفیت بندر گوادر به ۴۰۰ میلیون تن خواهد رسید ، کشور چین در این بندر ۴۶ میلیون دلار هزینه می‌کند و این موجب حذف ایران از مسیر ترانزیتی کشورهای آسیای مرکزی می‌شود . همچنین خط لوله انتقال گاز TAPI برای انتقال گاز ترکمنستان به افغانستان ، پاکستان و هندوستان بدون لحاظ کردن ایران در نظر گرفته شده است .

بنا بر این گزارش در ادامه این کارگروه معاون حمل‌ونقل وزیر راه و شهرسازی نیز گفت : اگر دست روی دست بگذاریم کشورهای رقیب در ترانزیت ما را دور می‌زنند و حتی همین کشورهای دوست و همسایه هم این کار را انجام می‌دهند اما ما نباید اجازه دهیم سهم ایران در توسعه ترانزیت کاهش یابد .

مهرداد تقی‌زاده ،‌ افزود : در ساختار وزارت خارجه معاونت اقتصادی تشکیل می‌شود و این اتفاق مثبتی در حوزه رشد ترانزیت است . همچنین به جایگاه شورای عالی ترابری به تازگی بیشتر بها داده می‌‌شود همچنین در این شورا ۶۶ مشکل ترانزیتی کشور شناسایی شده است و برای خروج از این وضعیت فکری خواهد شد .

مدیرکل دفتر تجاری‌سازی و امور تشکل‌های وزارت راه و شهرسازی همکاری ارگان‌های دست‌اندرکار در حوزه ترانزیت با وزارت راه را مطلوب ارزیابی کرد و گفت : باید اهداف همه سازمان‌های مرتبط در این حوزه تجمیع شود .