حمل و نقل ریلی نیاز ضروری جوامع شهری امروزی
اگر قرار باشد نظام حمل‌ونقل مورد نظر ما وسعت گسترده‌ای را تحت پوشش قرار دهد به‌طور مثال یک مجموعه شهری یا ابر شهر و اقمار آن ، با توجه به صرفه‌های اقتصادی ، اجتماعی و زیست‌محیطی ، اولویت اول با حمل‌ونقل ریلی است .
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی Iranway ، حمل و نقل ریلی و توسعه این بخش مهم و حیاتی در کلان شهرها تا رسیدن به ترافیک آرام و محیط زیستی پاک ، یکی از نیازهای ضروری جوامع شهری امروزی بشمار می رود .
در جهان امروز ، حمل‌ونقل ازجمله بخش‌های زیربنایی اقتصاد است که فرآیند توسعه اقتصادی را تحت تأثیر قراردادِ و اساس مبادلات بازرگانی و کلید توسعه اقتصادی و اجتماعی است .
متخصصان حمل‌ونقلی به راین باورند که بین کار آیی در بخش حمل‌ونقل و کار آیی عمومی اقتصاد و رشد اقتصادی ، رابطه‌ای مستقیم وجود دارد زیرا حمل‌ونقل واسطه میان فعالیت‌های کشاورزی ، صنعتی ، بازرگانی و خدماتی در سطح ملی و بین‌المللی است .
عباس ثابتی راد یکی از کارشناسان حوزه شهری در یکی از مطالب خود این‌گونه نوشت که در اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست و یکم بیش از ۷۵ درصد از ساکنان این کره خاکی در شهرها زندگی می‌کنند گویی این شیوه زندگی برترین شیوه و استفاده از ابزار و امکانات موجود در شهرها بهترین راه برای زندگی است . این حقیقت انکارناپذیر است .
وی در بخش دیگری از مطالب خود یادآوری می‌کند که سازمان جهانی شهرداری‌های جهان در گزارش‌های متعدد خود هر ساله آمار حیرت‌‌آوری از توسعه و گسترش جمعیت شهرنشین در جهان منتشر می‌کند .
این سازمان در یکی از این آمارهای منتشر شده با توجه به شاخص‌های مشترک میان شهرهای جهان به پیش بینی توسعه شهری و رشد این پدیده پرداخته است . در واقع این مرکز بر اساس گسترش جمعیت و توسعه مساحت و همچنین با توجه به تولیدات ناخالص شهرها در گزارشی ۲۰۰ شهر جهان را که تا سال ۲۰۲۰ سرعت بیشتری در توسعه و رشد خواهند داشت معرفی کرده است . اما نکته قابل‌توجه در این مطلب حضور ۵ شهر از ایران در فهرست ۲۰ شهر سریع ارشد جهان است .
بطوریکه شهرهای کرج ، اصفهان ، شیراز ، تبریز و مشهد که در زمره کلان‌شهرهای کشورند در این گزارش به‌عنوان شهرهایی که تا سال ۲۰۲۰ توسعه قابل‌توجه خواهند داشت قرار دارند .
حال با توجه به موارد فوق ، چگونه می‌توان برای کشوری که در زمره پرسرعت‌ترین‌ها برای رشد و توسعه و افزایش جمعیت قرار دارد ، حمل‌ونقلی مناسب و ایمن داشت ؟
جابجایی و حمل‌ونقل در شهرها ، بخصوص شهرهای پرجمعیت، همواره به‌عنوان یکی از چالش‌های بزرگ مدیریت شهری مطرح است . در این میان نقش سیستمهای حمل‌ونقل همگانی و مهم‌تر از آن حمل‌ونقل ریلی درون و برون شهرها در افزایش رفاه شهروندان و توسعه جامعه شهری، نقشی اساسی و انکارناپذیر است .
وجود سیستمهای حمل‌ونقل ریلی کارا و منظم در هر جامعه می‌توانند به ایجاد موقعیت‌ها و منافع اقتصادی و اجتماعی بیشتر کمک نموده و از این طریق بر کل اقتصاد جوامع اثرگذار باشند . در مقابل ناکارایی و کمبود چنین دستگاه‌هایی علاوه بر تحمیل هزینه‌های قابل‌توجه بر اقتصاد جامعه ، باعث از دست رفتن موقعیت‌های ممتاز سودآوری و توسعه اقتصادی می‌شوند .
کارشناسان ریلی بر این باورند که در حال حاضر سهم حمل‌ونقل ریلی از کل سفرهای برون‌شهری، سهم مناسبی ندارد و تمام کشورهای جهان خسارت‌های هنگفتی را بابت مشکلات ناشی از ترافیک در شهرهای بزرگ تحمل می‌کنند . این خسارت‌ها شامل هدر رفتن میلیاردها لیتر سوخت با ارزش ، افزایش آلودگی هوا و محیط‌زیست ، اتلاف وقت مردم، افزایش بیماری‌های تنفسی و قلبی ، مشکلات ناشی از گرم شدن زمین، آسیب دیدن لایه ازون و ده‌ها مورد دیگر است .
حسین ایمانی جاجرمی جامعه‌شناس گفت : اگر قرار باشد نظام حمل‌ونقل مورد نظر ما وسعت گسترده‌ای را تحت پوشش قرار دهد به‌طور مثال یک مجموعه شهری یا ابر شهر و اقمار آن ، با توجه به صرفه‌های اقتصادی ، اجتماعی و زیست‌محیطی ، اولویت اول با حمل‌ونقل ریلی است .
وی با بیان این مطلب که تأمین وسایل حمل‌ونقل عمومی بخشی از حقوق اجتماعی شهروندان است ، بیان کرد : حکومت‌ها در همین راستا به‌ویژه در سطح ملی باید نسبت به آن پاسخگو باشند و تأمین این حقوق می‌تواند باکیفیت‌های مختلفی صورت گیرد .
جاجرمی عنوان می‌کند که نگاهی به تجربه سایر کشورها نشان می‌دهد ، حمل‌ونقل ریلی از مدت‌ها قبل همیشه در خدمت انسان‌ها بوده و هست، حمل‌ونقلی که ضمن باصرفه بودن کیفیت خوبی را می‌تواند به مسافران ارائه دهد . بنابراین باید با توجه به ارزش‌ها، حقوق و امکانات ، دست به اولویت‌بندی زد و با انتخاب حمل‌ونقل ریلی بتوان درون شهر و برون شهر را به همدیگر اتصال داده و ضمن صرفه‌جویی اقتصادی و زیست‌محیطی ، ریسک‌های مرتبط با حمل‌ونقل ماشینی را کاهش داد .
این استاد دانشگاه افزود : نگاهی به تجربه کشورهای توسعه‌یافته و استفاده آن‌ها از ابزار کارآمد حمل‌ونقل ریلی نشان می‌دهد که می‌توان با این ابزار مانع از تخریب بیشتر شهرها شد و با تخصیص فضایی اندک ، کار آیی بسیاری را انتظار داشت . اگر حمل‌ونقل پایدار را به‌عنوان یک هدف قبول کنیم ، به نظر می‌رسد حمل‌ونقل ریلی با این هدف سازگاری بیشتری دارد چرا که هدف از ایجاد سامانه حمل‌ونقل پایدار کسب اطمینان از در نظر گرفتن عوامل زیست‌محیطی ، اجتماعی و اقتصادی در تصمیم‌گیری‌های مرتبط با فعالیت‌های حمل‌ونقل است و از این منظر نوع ریلی بر انواع دیگر برتری دارد .
